O gorączce u dzieci, a dokładnie o walce z nią pisałam już kilkakrotnie.
Gorączka. Jak obniżyć gorączkę u dziecka? Leki przeciwgorączkowe dla dzieci. Moja osobista walka z gorączka u dzieci. To tylko niektóre tematy, poruszane przeze mnie i opublikowane na moim blogu. Wszystkie dostępne w zakładce „Gorączka u dzieci”.
Ale dzisiaj znowu wracam do tego tematu. Bo wiem, zarówno ze swojego jak i Waszego doświadczenia, że gorączka pojawiająca się u dziecka jest sytuacją, po pierwsze bardzo częstą, a po drugie walka z nią przysparza rodzicom wiele stresu i problemów. Rodzic, często w obliczu choroby dziecka, jest zagubiony i zdenerwowany. Ma bardzo dużo pytań i wątpliwości dotyczących postepowania oraz prawidłowego stosowania leków. Jednym z takich problemów i pytań (często również poruszanym przez Was w mailach do mnie), jest dylemat, co zrobić, gdy po podaniu leku (paracetamolu lub ibuprofenu) gorączka u dziecka nie spada lub gdy pojawia się ponownie, ale ze względu na zbyt krótki odstęp czasowy, nie można podać dziecku kolejnej dawki leku?
I dzisiaj o tym.
Ale na początek przypomnę kilka podstawowych informacji na temat gorączki i postępowania w przypadku pojawienia się jej u dziecka.
- Gorączka to fizjologiczna reakcja obronna organizmu, która zostaje zapoczątkowana przez rozwijający się lub trwający proces chorobowy.
- Jeżeli temperatura ciała wynosi 38°C – 38,5°C mówimy o gorączce umiarkowanej,
- Temperaturę ciała powyżej 38,5°C określa się mianem gorączki wysokiej.
- Temperaturę ciała przewyższającą prawidłowe wartości temperatur a jednocześnie nieprzekraczającą 38°C określa się stanem podgorączkowym.
- W przypadku pojawienia się u dziecka podwyższonej temperatury ciała (do ok. 38,5°C) należy bacznie je obserwować oraz kontrolować wartości temperatur. Nie należy spieszyć się z podawaniem leków przeciwgorączkowych! Wykazano, bowiem, że podwyższona temperatura ciała (do ok. 38,5°C) skraca czas trwania choroby, łagodzi objawy infekcji, zmniejsza śmiertelność i pobudza układ odpornościowy do walki. Dlatego też, jeżeli temperatura ciała u dziecka jest niższa niż ok. 38,5°C, dziecko jest w dobrej kondycji a w przeszłości nie występowały u niego epizody drgawek gorączkowych, nie należy podawać mu leków obniżających gorączkę!***
- Leki obniżające goryczkę należy podawać dziecku, jeżeli temperatura ciała wzrasta powyżej ok. 38,5°C lub jeżeli, temperatura ciała dziecka jest niższa niż 38,5°C, ale dziecko w przeszłości źle znosiło podwyższoną temperaturę i/lub występowały u niego drgawki gorączkowe***.
***Do przedstawionych powyżej zaleceń należy podchodzić rozsądnie i nie upierać się, że lek przeciwgorączkowy podawany powinien być dopiero od 38,5°C a przy 38,4°C jeszcze nie. Niektóre dzieci przy temperaturze 38,5°C będą skakać, biegać i bawić się, a u niektórych dzieci już temperatura 37,5°C, spowoduje złe samopoczucie. Co więcej zdarza się tak, że przy jednej infekcji, dziecko bardzo źle znosi podwyższoną, a przy innej infekcji to samo dziecko przy podobnej temperaturze może „przenosić góry”:).
Zarówno Amerykańska Akademia Pediatrii jak i brytyjskie NICE wskazują, że podstawowym celem leczenia gorączki u dzieci powinien być komfort i stan ogólny dziecka niż skupianie się na obniżaniu i normalizowaniu temperatury ciała i nie wskazują wartości granicznej. Wskazują, że środki przeciwgorączkowe nie powinny być rutynowo stosowane w celu obniżenia gorączki, wtedy, gdy stan ogólny dziecka jest dobry.
- Jeżeli musisz podać dziecku lek przeciwgorączkowy to:
- Wybieraj lek zawierający paracetamol lub ibuprofen
- Nie stosuj na własną rękę leków zawierających kwas acetylosalicylowy, metamizol, ketoprofen, nimesulid, naproksen.
- Podawaj lek w postaci przeznaczonej dla dzieci: czopki, syropy/zawiesiny/roztwory doustne, granulaty czy tabletki/kapsułki (dla starszych dzieci).
- Podawaj lek w dawce przeliczonej na masę ciała dziecka a nie na wiek!
- Zanim podasz dziecku lek, sprawdź dokładnie nazwę, skład i dawkowanie leku!
- Jeżeli gorączka utrzymuje się udaj się z dzieckiem do lekarza.
- Jeżeli u dziecka w przeszłości występowały drgawki gorączkowe postępuj zgodnie z zaleceniami lekarza.
- Jeżeli u dziecka pojawią się drgawki wezwij pogotowie.
Tyle przypomnienia a teraz dzisiejszy temat
Naprzemienne podawanie paracetamolu i ibuprofenu.
Czasem, jeżeli wysoka gorączka utrzymuje się, trudno ją obniżyć, lub po jej obniżeniu temperatura ponownie szybko narasta, lekarze zalecają naprzemienne podawanie leków zawierających paracetamol i ibuprofen.
Na czym polega naprzemienne stosowanie ibuprofenu i paracetamolu?
Naprzemienne podawanie leków przeciwgorączkowych polega na podawaniu leków zawierających paracetamol lub ibuprofen, naprzemiennie w odstępach 4-ro godzinnych. Tzn. lek zawierający paracetamol (w odpowiedniej dawce przeliczonej na masę ciała dziecka) podaje się np. o godzinie 0:00, następnie po 4 godzinach – czyli o 4:00, podaje się lek zawierający ibuprofen (w odpowiedniej dawce przeliczonej na masę ciała dziecka), po kolejnych 4 godzinach – czyli o 8:00, dziecku podaje się ponownie lek zawierający paracetamol (w odpowiedniej dawce przeliczonej na masę ciała dziecka) i po kolejnych 4 (o 12:00) godzinach lek zawierający ibuprofen itd.
Schemat takiego naprzemiennego podawania leku przedstawiłam na zdjęciu.
W praktyce jeżeli gorączka nie spada po jednym leku lub np dziecko zwymiotowało ten lek to można podać lek zawierający inną substancję leczniczą wcześniej niż po 4h – np po godzinie – ważne tylko żeby zachować odpowiednie odstępy pomiędzy kolejnymi dawkami tego samego leku.
Czy naprzemienne stosowanie paracetamolu i ibuprofenu jest skuteczne? Czy jest skuteczniejsze niż podawanie pojedynczych leków?
Kilka lat temu przeprowadzono badanie kliniczne. W badaniu tym określano skuteczność leczenia gorączki u dzieci w zależności od podawanych leków i ich kombinacji. Do badania zakwalifikowano dzieci w wieku 6-36 miesięcy, u których gorączka była wyższa niż 38,4°C. Dzieci podzielono losowo na trzy grupy, i w zależności od grupy, do której przydzielono dzieci, podawano im przez 3 dni (w przypadku utrzymującej się gorączki) odpowiednio:
- Paracetamol w dawce 12,5mg/kg mc co 6h (pierwsza grupa dzieci)
- Ibuprofen w dawce 5 mg/kg mc co 8h (druga grupa dzieci)
- Paracetamol (w dawce 12,5mg/kg mc) na przemian z ibuprofenem (w dawce 5 mg/kg mc) co 4godziny (trzecia grupa dzieci)
I tak u dzieci z grupy 3, które otrzymywały naprzemiennie leki zawierające paracetamol i ibuprofen, stwierdzono:
- mniejszą średnią gorączkę w porównaniu do grupy dzieci, które otrzymywały pojedynczo paracetamol lub ibuprofen
- mniejszy poziom i silniejszą redukcję stresu w porównaniu do grupy dzieci, które otrzymywały pojedynczo paracetamol lub ibuprofen
- mniejszą liczbę dawek leków przeciwgorączkowych podanych dzieciom w porównaniu do grupy dzieci, które otrzymywały pojedynczo paracetamol lub ibuprofen
- mniejsze ryzyko nawrotu gorączki w 5 dniu w porównaniu do grupy dzieci, które otrzymywały pojedynczo paracetamol lub ibuprofen
Na podstawie otrzymanych wyników badań wywnioskowano, że naprzemienne podawanie paracetamolu i ibuprofenu, co 4 godziny jest skuteczniejsze niż monoterapia w leczeniu gorączki u dzieci w wieku 6-36 miesięcy.
Czy naprzemienne stosowanie paracetamolu i ibuprofenu jest bezpieczne? Czy trzeba zachować pewne środki ostrożności i jakie?
We wspomnianym powyżej badaniu, nie wykazano i nie zaobserwowano istotnych działań niepożądanych. Niemniej jednak należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednie dawkowanie leków oraz zapisywać godzinę ich podania, aby zminimalizować ryzyko przedawkowania leków.
Podsumowując
Naprzemienne stosowanie paracetamolu i ibuprofenu jest skuteczniejsze, daje lepszy efekt przeciwgorączkowy w porównaniu do stosowania tylko jednego leku i co bardzo ważne nie powoduje zwiększenia ryzyka działań niepożądanych.
Na koniec kilka słów ode mnie:
Czasem, gdy moje dzieci mają gorączkę, która pomimo podania leku przeciwgorączkowego, nie spada lub ponownie szybko narasta, stosuję opisany powyżej schemat. Podaję naprzemiennie lek zawierający paracetamol i ibuprofen w odpowiedniej dawce przeliczonej na masę ciała dziecka w odstępach 4-ro godzinnych. Ale nie stosuje tego schematu za każdym razem, gdy u mojego dziecka wystąpi gorączka. Przede wszystkim obserwuję dziecko, mierzę temperaturę. Jeżeli jest potrzeba podania leku, zawsze rozpoczynam od monoterapii – podaję lek zawierający ibuprofen lub paracetamol i dopiero, gdy widzę, że pojedynczy lek nie działa, lub nie radzi sobie z gorączką, temperatura jest wysoka lub wzrasta a dziecko jest w kiepskiej formie włączam do terapii drugi lek przeciwgorączkowy (zgodnie z przedstawionym powyżej schematem). Z własnego doświadczenia mogę powiedzieć, że rzeczywiście zastosowanie tego schematu podawania leków przeciwgorączkowych jest skuteczne i powoduje obniżenie gorączki.
Ale jako, że nie lubię zbytnio szaleć z lekami, które podaję swoim dzieciom staram się stosować ten schemat w ostateczności i przy odpowiednim zachowaniu środków ostrożności – zawsze sprawdzam dawkę leku i zapisuję godzinę jego podania.
Jeżeli masz pytania odnośnie takiego schematu dawkowania leków przeciwgorączkowych skontaktuj się z lekarzem lub farmaceutą.
źródła: 1. American Academy of Pediatrics. Clinical report fever and antipyretic use in children. Pediatrics 2011; 127:580–7. 2. American Academy of Pediatrics. www.pediatrics.org/cgi/doi/10.1542/peds.2010-3852 doi:10.1542/peds.2010-3852 3. Gorączka u dzieci – na przykładzie dwóch przypadków klinicznych Wronowski M., Kotowska M., Albrecht P., Forum Pediatrii praktycznej 2015, 1, s.41-50. 4. John McIntyre, Management of fever in children, Arch Dis Child December 2011 Vol 96 No 12 5. Korbut R., Olszanecki R., Wołkow P., Jawień J., Farmakologia, PZWL, Warszawa 2012. 6. Korzeniowska K., Szałek E., Kaźmierczak E., Jabłecka J., Bezpieczeństwo stosowania paracetamolu. Farmacja Współczesna, 2010, 3, 153-156 7. Kostowski W., Herman Z. S., Farmakologia – Podstawy farmakoterapii. PZWL Warszawa, 2005. 8. May A, Bauchner H. Fever phobia: the pediatrician’s contribution. Pediatrics. 1992; 90(6):851– 854 9. Mrozińska M., Zasady stosowania leków przeciwgorączkowych u dzieci. Lek w Polsce., Vol.14 nr 10’04 (166). 10. National Collaborating Centre for Women’s and Children’s Health. Feverish illness in children. Assessment and initial management in children younger than 5 years. London: National Institute for Health and Clinical, 2013 Feverish illness in children: assessment and initial management in children younger than 5 years 11. Opieka farmaceutyczna. Objawy, rozpoznanie i leczenie. Paul Rutter, wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław, 2014. 12. Perrott D.A., Piira T., Goodenough B. Champion G.D., Efficacy and safety of acetaminophen vs ibuprofen for treating children’s pain or fever. Arch pediatr. adolesc. med. 2004, 158, 521-526 13. Purssell E. Systematic review of studies comparing combined treatment with paracetamol and ibuprofen, with either drug alone. Arch Dis Child 2011;96:1175–1179. 14. Sarrell E.M., , Wielunsky E., Cohen H.A., Antipyretic treatment in young children with fever – acetaminophen, ibuprofen, or both alternating in a randomized, double-blind study. Arch pediatr. adolesc. med. 2006, 160, 197-202 15. Tkaczyk M. Stańczyk M., Wskazania do leczenia dziecięcej gorączki. Stworzone dla Farmaceuty. 2014, 5(05), 14-16
Opublikowano: 31 paź 2015 o 05:42