fbpx

Pantoprazol to inhibitor pompy protonowej w komórkach okładzinowych żołądka. Po podaniu doustnym wchłania się z przewodu pokarmowego (biodostepność ok 77%), we krwi wiąże się z białkami w dość znacznym stopniu (98%) a stężenie maksymalne uzyskuje w czasie 2-2,5h. Z krwi przenika do komórek okładzinowych żołądka, następnie wydzielany jest do kanalików i w kwaśnym środowisku aktywowany jest do formy sulfenowej, która łączy się z pompą protonową i hamuje jej działanie. W związku z tym pantoprazol blokuje wydzielanie soku żołądkowego i zalecany jest między innymi w:

  • Chorobie refluksowej przełyku
  • Zapobieganiu nawrotom refluksowego zapalenia przełyku
  • Eredykacji Helicobacter pyloriw skojarzeniu z odpowiednimi antybiotykami
  • chorobie wrzodowa żołądka i dwunastnicy

A jak wygląda bezpieczeństwo stosowania pantoprazolu w czasie laktacji?

Pantoprazol i karmienie piersią:

Pantoprazol zaliczana jest do kategorii L1- leków najbezpieczniejszych w czasie laktacji, kompatybilnych/zgodnych z karmieniem piersią (wg kategorii ryzyka laktacyjnego Prof. Hale’a) Do tej kategorii zaliczane są zaliczane są:

  • substancje lecznicze, które były przyjmowane podczas laktacji przez dużą liczbę matek i nie zaobserwowano żadnego negatywnego ich wpływu na karmione piersią dzieci
  • substancje lecznicze, dla których przeprowadzono badania kontrolowane wśród matek karmiących piersią, i dla których te badania wykazały brak ryzyka wpływu na zdrowie dziecka ani odległego działania szkodliwego
  • substancje lecznicze, niedostępne drogą doustną dla dziecka

Wg najnowszego opracowania „Drugs in Pregnancy and Lactation” Prof. Briggs’a (z maja 2017 roku) pantoprazol określany jest jako prawdopodobnie kompatybilny z karmieniem piersią. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze dla których brak jest danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w czasie laktacji lub dane te są ograniczone. Ale dostępne publikacje/doniesienia sugerują, że te substancje lecznicze nie stanowią ryzyka dla dziecka karmionego piersią.

Pantoprazol zaliczany jest do kategorii VERY LOW RISK wg portalu e-lactancia.org. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze określane jako kompatybilne z karmieniem piersią, których stosowanie nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią i dla procesu laktacji. Przynależność substancji leczniczych do tej kategorii została określona na podstawie publikacji naukowych a stosowanie tych związków jest bezpieczne.

Pantoprazol wg angielskojęzycznej bazy LactMed określany jest jako związek, który podawany mamie karmiącej w ilości 40mg na dobę, przenika do mleka mamy w małych ilościach. Uważa się, że ilości są zbyt małe, aby mogły wywołać działania niepożądane u dziecka karmionego piersią.

Pantoprazol tak jak wspomniano powyżej w dość znacznym stopniu wchłania się z przewodu pokarmowego. Po wchłonieciu wiąże się z białkami osocza w znacznym stopniu ok 98%. A im wyższy stopień wiązania się z białkami osocza tym mniejsze prawdopodobieństwo przenikania związku do mleka mamy. I rzeczywiście pantoprazol może przenikać do mleka mamy ale nastepuje to w niewielkich ilościach. Wg niektórych publikacji tylko ok 0,02% dawki przyjętej przez mamę może przenikać do jej pokarmu.

Warto zaznaczyć, że pantoprazol jest wrażliwy na działanie soku żołądkowego. W związku z tym, nawet jeżeli przeniknie do pokarmu kobiecego i zostanie spożyty wraz z mlekiem przez dziecko to w żołądku dziecka zostanie rozłożony i nie będzie stanowił zagrożenia dla dziecka.

Dotychczas nie zaobserwowano, nie zgłoszono i nie udokumentowano żadnych działań niepożądanych, które wystąpiły u dziecka, którego mama przyjmowała ten lek.

O stopniu przenikania związku do mleka mamy, a dokładniej o tendencji do takiego przenikania świadczy współczynnik/parametr M/O. Współczynnik mleko/osocze to stosunek stężenia wolnej frakcji substancji leczniczej w mleku mamy do jej stężenia w surowicy. Wskaźnik ten daje informacje o zwiększonym lub zmniejszonym stężeniu substancji w mleku w porównaniu z osoczem/surowicą, pozwala tylko na oszacowanie tendencji do przenikania do mleka mamy. Uznaje się, że substancje lecznicze o wartości M/O większej niż 1-5 wykazują tendencję do przenikania do mleka mamy i osiągania tam większych niż we krwi mamy stężeń. Z kolei wartość M/O mniejsza niż 1 wskazuje, że substancja lecznicza w niewielkim stopniu przenika do mleka mamy. Dla pantoprazolu wskaźnik M/O wynosi 0,028 i świadczy o zmniejszonej tendencji do przenikania tej substancji do mleka mamy.

Co istotne jedną z wartości/danych, które bierze się pod uwagę oceniając bezpieczeństwo stosowania leków w czasie laktacji jest Relative Infant Dose – jest to wartość wyrażana w procentach i jest to ilość leku, jaką otrzymuje dziecko z mlekiem, w przeliczeniu na dawkę leku, jaką przyjmuje mama (w przeliczeniu na masę ciała). Uznaje się, że lek jest stosunkowo bezpieczny, jeżeli ta wartość jest mniejsza niż 10% – im mniejsza tym lek jest bezpieczniejszy. Dla pantoprazolu wartość RID=1% (wg Hale’a) i 0,4-0,8%(wg e-lactancia.org).

Nie zaobserwowano, aby pantoprazol wpływał na proces laktacji.

W przypadku przyjmowania pantoprazolu w czasie laktacji (tak jak i innych leków), należy bacznie obserwować dziecko i w przypadku zaobserwowania u dziecka niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą.

Zawsze przyjmując jakikolwiek lek w czasie laktacji należy synchronizować jego przyjmowanie z przystawianiem dziecka do piersi. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu piersią, przed najdłuższą przerwą w karmieniu (nocną lub popołudniową). Przyjmuje się, że najwięcej substancji leczniczej przenika do mleka mamy, kiedy w jej krwi substancja lecznicza uzyskuje stężenie maksymalne – tzw TMAX/CMAX – i przez ten czas należy ograniczyć przystawianie dziecka do piersi. Dla pantoprazolu  TMAX/CMAX wynosi 2-2,5h i przez ten czas warto wstrzymać się z przystawianiem dziecka do piersi.

Część autorów uważa, że przy lekach zaliczanych do kategorii L1 nie ma konieczności bezwzględnego przestrzegania synchronizacji przyjmowania leku z karmieniem piersią. Niemniej jednaj ja zawsze, jeżeli jest taka możliwość, zalecam zachowanie odstępu.

Podsumowując – stosowanie pantoprazolu w czasie laktacji jest możliwe i jest bezpieczne po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności o których pisałam TU

O stosowaniu pantoprazolu w czasie laktacji i o kontynuowaniu karmienia piersią powinien zadecydować lekarz prowadzący!


 

  1. Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2016
  2. Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Wolters Kluwer, 2017
  3. Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
  4. Drugs During Pregnancy and Lactation, C. Schaefer et al., Academic Press Inc, 2014
  5. Leki w ciąży i laktacji, Frieske K. Et al., MedPharm Polska, 2014
  6. Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
  7. Baza LactMed https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search2/f?./temp/~HXUuYW:7
  8. Baza e-lactancia http://www.e-lactancia.org/breastfeeding/pantoprazole/product/