Kwas traneksamowy to substancja o działaniu przeciwkrwotocznym o mechanizmie działania polegającym na hamowaniu fibrynolitycznej aktywności plazminy. Lek ten jest stosowany w przypadku krwawień na zlecenie lekarza.
Jak wygląda bezpieczeństwo stosowania kwasu traneksamowego w czasie laktacji?
Kwas traneksamowy i karmienie piersią:
Kwas traneksamowy zaliczany jest do kategorii L3 – leków prawdopodobnie bezpiecznych w czasie laktacji, prawdopodobnie kompatybilnych z karmieniem piersią (wg Kategorii Ryzyka Laktacyjnego Prof. Hale’a). Do kategorii L3 – zaliczane są:
- substancje lecznicze, dla których nie istnieją kontrolowane badania na grupie kobiet karmiących piersią, ale ryzyko niepożądanego działania leku u karmionego piersią dziecka jest możliwe
- substancje lecznicze, dla których badania wykazały tylko minimalny niezagrażający efekt niepożądany
- nowe substancje lecznicze, które nie mają przeprowadzonych odpowiednich badań
Warto pamiętać, że leki z tej grupy należy stosować tylko wtedy, gdy korzystny efekt u matki przewyższa ryzyko u dziecka.
Wg najnowszego opracowania „Drugs in Pregnancy and Lactation” Prof. Briggs’a (z maja 2017 roku) kwas traneksamowy określany jest jako prawdopodobnie kompatybilny z karmieniem piersią. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze dla których brak jest danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w czasie laktacji lub dane te są ograniczone. Ale dostępne publikacje/doniesienia sugerują, że te substancje lecznicze nie stanowią ryzyka dla dziecka karmionego piersią.
Kwas traneksamowy zaliczany jest do kategorii VERY LOW RISK wg portalu e-lactancia.org. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze określane jako kompatybilne z karmieniem piersią, których stosowanie nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią i dla procesu laktacji. Przynależność substancji leczniczych do tej kategorii została określona na podstawie publikacji naukowych a stosowanie tych związków jest bezpieczne.
Wg portalu LactMed ilości kwasu traneksamowego, które przenikają do pokarmu kobiecego są niewielkie/niskie. Niektóre towarzystwa i instytucje naukowe nie zalecają odstawienia dziecka od piersi w trakcie leczenie tym lekiem. Niemniej jednak, jak zaznaczają autorzy tego portalu, do czasu uzyskania większej liczby danych nt. bezpieczeństwa stosowani w czasie lakatcaji konieczne jest zachowanie nadzoru medycznego i monitorowania dziecka.
Kwas taneksamowy może przenikać do pokarmu kobiecego. Wg dostępnych danych, ilości te są małe – podaje się, że stanowią one 1% stężenia w osoczu matki. W badaniach opisujących stosowanie tej substancji przez mamy karmiące piersią, wykazano, że w jednym przypadku u dziecka wystąpił niepokój. Więcej działań niepożądanych nie zgłoszono.
O stopniu przenikania związku do mleka mamy, a dokładniej o tendencji do takiego przenikania świadczy współczynnik/parametr M/O. Współczynnik mleko/osocze to stosunek stężenia wolnej frakcji substancji leczniczej w mleku mamy do jej stężenia w surowicy. Wskaźnik ten daje informacje o zwiększonym lub zmniejszonym stężeniu substancji w mleku w porównaniu z osoczem/surowicą, pozwala tylko na oszacowanie tendencji do przenikania do mleka mamy. Uznaje się, że substancje lecznicze o wartości M/O większej niż 1-5 wykazują tendencję do przenikania do mleka mamy i osiągania tam większych niż we krwi mamy stężeń. Z kolei wartość M/O mniejsza niż 1 wskazuje, że substancja lecznicza w niewielkim stopniu przenika do mleka mamy. Dla kwasu traneksamowego wskaźnik M/O wynosi 0,01 i świadczy o zmniejszonej tendencji do przenikania tej substancji do mleka mamy.
Dla kwasu traneksamowego nie dostało dotychczas określone RID.
W przypadku przyjmowania kwasu traneksamowego w czasie laktacji (tak jak i innych leków), należy bacznie obserwować dziecko i w przypadku zaobserwowania u dziecka niepokojących objawów (niepokoju, wymiotów, biegunki lub innych) należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą.
Zawsze przyjmując jakikolwiek lek w czasie laktacji należy synchronizować jego przyjmowanie z przystawianiem dziecka do piersi. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu piersią, przed najdłuższą przerwą w karmieniu (nocną lub popołudniową). Przyjmuje się, że najwięcej substancji leczniczej przenika do mleka mamy, kiedy w jej krwi substancja lecznicza uzyskuje stężenie maksymalne – tzw TMAX/CMAX – i przez ten czas należy ograniczyć przystawianie dziecka do piersi. Dla kwasu traneksamowego TMAX/CMAX wynosi 2-3h h i przez ten czas warto wstrzymać się z przystawianiem dziecka do piersi.
Warto zaznaczyć, że kwas traneksamowy po podaniu jednorazowym zostaje wyeliminowany z ustroju już po 6 godzinach. Po tym czasie związek ten nie jest obecny w surowicy, w związku z tym nie może przenikać już do pokarmu kobiecego i do dziecka karmionego piersią
Podsumowując – stosowanie kwasu traneksamowego w czasie laktacji jest możliwe po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności (więcej o środkach ostrożności TU
O stosowaniu kwasu traneksamowego w czasie laktacji i o kontynuowaniu karmienia piersią powinien zadecydować lekarz prowadzący!
- Hale’s Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, Springer Co. 2019
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2016
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Wolters Kluwer, 2017
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
- Drugs During Pregnancy and Lactation, C. Schaefer et al., Academic Press Inc, 2014
- Leki w ciąży i laktacji, Frieske K. Et al., MedPharm Polska, 2014
- Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
- Baza LactMed https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search2/f?./temp/~s3yQc0:4
- Baza e-lactancia http://www.e-lactancia.org/breastfeeding/tranexamic-acid/product/