Trazodon to substancja lecznicza zaliczana do grupy środków antydepresyjnych. Mechanizm jego działania polega na blokowaniu wychwytu zwrotnego serotoniny. Dodatkowo jest antagonistą receptorów 5-HT2 . Jest zalecany w przypadku depresji z lękiem i zaburzeniami snu.
A jak wygląda bezpieczeństwo stosowania trazodonu w czasie laktacji?
Trazodon i karmienie piersią:
Trazodon zaliczany jest do kategorii L2 – leków bezpiecznych w czasie laktacji, prawdopodobnie kompatybilnych z karmieniem piersią(wg kategorii ryzyka laktacyjnego Prof. Hale’a). Do tej kategorii zaliczane są:
- substancje lecznicze, które były stosowane u ograniczonej liczby matek i które na wykazały zwiększonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych u karmionych piersią dzieci
- substancje lecznicze, dla których istnienie ryzyka szkodliwego wpływu na karmione piersią dziecko jest mało prawdopodobne
Wg najnowszego opracowania „Drugs in Pregnancy and Lactation” Prof. Briggs’a (z maja 2017 roku) trazodon określana jest jako potencjalnie toksyczna. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze, dla których brak jest danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w czasie laktacji lub dane te są ograniczone. Właściwości substancji leczniczych wskazują, że mogą one stanowić ryzyko dla dziecka karmionego piersią. Przy stosowaniu tych substancji leczniczych nie zaleca się karmienia piersią.
Trazodon zaliczany jest do kategorii VERY LOW RISK wg portalu e-lactancia.org. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze określane jako kompatybilne z karmieniem piersią, których stosowanie nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią i dla procesu laktacji. Przynależność substancji leczniczych do tej kategorii została określona na podstawie publikacji naukowych a stosowanie tych związków jest bezpieczne.
Amerykańska Akademia Pediatrii określa trazodon jako lek, dla którego wpływ na dziecko karmione piersią jest nieznany, ale może budzić obawy.
Powyższe klasyfikacje nie są jednoznaczne co do bezpieczeństwa stosowania trazodonu w okresie laktacji. Dlatego też konieczne jest szczegółowe przeanalizowanie dostępnych danych na ten temat.
Dotychczas wykazano, że trazodon może przenikać do mleka mamy. W jednym z badań, w którym uczestniczyło 6 mam karmiących i przyjmujących trazodon, wykazano, że największe stężenie tej substamcji leczniczej w mleku było po ok 2 h od karmienia i po tym czasie stężenie to spadało.
Warto zaznaczyć, że trazodon po wchłonięciu z przewodu pokarmowego łączy się w znacznym stopniu z białkami osocza mamy (85-95%) – a im wyższy stopień wiązania się z białkami osocza tym mniejsze prawdopodobieństwo przenikania do mleka mamy.Ponadto o stopniu przenikania związku do mleka mamy, a dokładniej o tendencji do takiego przenikania świadczy współczynnik/parametr M/O. Współczynnik mleko/osocze tostosunek stężenia wolnej frakcji substancji leczniczej w mleku mamy do jej stężenia w surowicy. Wskaźnik ten daje informacje o zwiększonym lub zmniejszonym stężeniu substancji w mleku w porównaniu z osoczem/surowicą, pozwala tylko na oszacowanie tendencji do przenikania do mleka mamy. Uznaje się, że substancje lecznicze o wartości M/O większej niż 1-5 wykazują tendencję do przenikania do mleka mamy i osiągania tam większych niż we krwi mamy stężeń. Z kolei wartość M/O mniejsza niż 1 wskazuje, że substancja lecznicza w niewielkim stopniu przenika do mleka mamy. Dla trazodonu wskaźnik M/O wynosi 0,142 i świadczy o zmniejszonej tendencji do przenikania tej substancji do mleka mamy.
Inną wartością, którą analizuje się w kontekście bezpieczeństwa stosowania leków w czasie laktacji jest Relative Infant Dose – jest to wartość wyrażana w procentach i jest to ilość leku, jaką otrzymuje dziecko z mlekiem mamy, w przeliczeniu na dawkę leku, jaką przyjmuje mama (w przeliczeniu na masę ciała). Uznaje się, że lek jest stosunkowo bezpieczny, jeżeli ta wartość jest mniejsza niż 10% – im mniejsza wartość tym lek bardziej bezpieczny. Dla trazodonu wartość RID wynosi 2,8%
W dotychczas przeprowadzonych i opublikowanych badaniach i analizach, działania niepożądane u niemowląt, których matki stosowały leki zawierające trazodon, nie były rejestrowane.
Ponadto dostępne są analizy, w których badano rozwój dziecka, które było karmione piersią i matka przyjmowała lek (np. trazodon). W tych badaniach dzieci rozwijały się normalnie
W przypadku stosowania trazodonu w okresie laktacji należy bacznie obserwować dziecko i w przypadku zauważenia niepokojących objawów w szczególności: nadmiernego rozdrażnienia lub uspokojenia, problemów z wybudzaniem do jedzenia, słabego jedzenia i nieprzybierania na wadze, należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą.
Aby zminimalizować ewentualny wpływ leku na dziecko należy zsynchronizować przyjmowanie leku z karmieniem. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu dziecka i z kolejnym przystawianiem należy się wstrzymać. Należy unikać przystawiania dziecka do piersi, wtedy, kiedy lek osiąga maksymalne stężenie we krwi.
I teraz u Nas w Polsce zarejestrowane są dwa leki zawierające w swoim składzie trazodon.
Jeden występuje w postaci tabletek powlekanych, a drugi w postaci tabletek powlekanych o przedłużonym uwalnianiu. Rózna postac leku sprawia, że substancja lecznicza w różnym czasie uwalania się z leku, wchłania się do krążenia ogólnego i w różnym czasie uzyskuje stężenie maksymalne.
Z punktu widzenia bezpieczeństwa stosowania leków w czasie laktacji, najlepiej wybierać leki nie o przedłużonym uwalnianiu, czyli takie które uwalaniają substancję leczniczą, ona wchłania się do krwi, uzyskuje (w określonym czasie) stężenie maksymalne i po upływie tego czasu stężenie maleje. Zazwyczaj przy takich „normalnych” postaciach leku bardzo łatwo po pierwsze określić kiedy jest to stężenie maksymalne i po drugie ono po pewnym określonym czasie maleje. I wtedy już można bezpiecznie przystawiać dziecko do piersi. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku leków o modyfikowanym uwalnianiu. Te leki przygotowywane są w specjalny sposób, aby substancja wolniej się uwalniała z leku i dłużej utrzymywała określone stężenie we krwi. W przypadku takich leków to stężenie wyższe utrzymywane jest przez dłuższy czas i wtedy konieczne jest zrobienie dłuższej przerwy pomiędzy przyjęciem leku a przystawianiem dziecka do piersi.
Reasumując, w przypadku przyjmowania leku w okresie karmienia piersią należy wstrzymywać się z przystawianiem dziecka do piersi przez czas, w którym substancja lecznicza osiąga stężenie maksymalne.
I jak to wygląda dla Trazodonu:
- postać: tabletki o przedłużonym uwalnianiu – Cmax/Tmax – wynosi ok 4h i przez taki czas należy wstrzymać się z przystawianiem dziecka do piersi
- postać: tabletki powlekane o przedłużonym uwalnianiu Cmax/Tmax – wynosi ok 8h i przez taki czas należy wstrzymać się z przystawianiem dziecka do piersi
Niektóre opracowania wskazują, że stosowanie trazodonu jest bezpieczne, jeżeli dziecko jest starsze niż 2 miesiące i lek (w dawce do 100mg) jest przyjmowany przed przerwą w karmieniu (np. przy drzemce lub spaniu nocnym)
Podsumowując – stosowanie trazodonu w czasie laktacji jest możliwe i jest bezpieczne po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności (TU).
O stosowaniu trazodonu w czasie laktacji i o jednoczesnym kontynuowaniu karmienia piersią powinien zadecydować lekarz prowadzący!
- Hale’s Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, , Springer Co. 2019
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2016
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Wolters Kluwer, 2017
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
- Drugs During Pregnancy and Lactation, C. Schaefer et al., Academic Press Inc, 2014
- Leki w ciąży i laktacji, Frieske K. Et al., MedPharm Polska, 2014
- The Transfer of Drugs and Other Chemicals Into Human Milk, AAP, Committee on Drugs, Pediatrics 2001, 108(3), 776-789
- Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
- Baza LactMed https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search2
- Baza e-lactanciahttp://www.e-lactancia.org/breastfeeding/trazodone/product/