Sumatryptan to selektywny agonista naczyniowego receptora serotoninowego 5HT1, który nie działa na inne typy receptora 5HT. Powoduje skurcz naczyń dostarczających krew do tkanek czaszkowych. Uznaje się, że migrena pojawia się, gdy te naczynia są rozszerzone to podanie sumatryptanu, który powoduje ich skurcz, prowadzi do działania przeciwmigrenowego. Dodatkowo sumatryptan wpływa hamująco na nerw trójdzielny i to też wpływa na działanie przeciwmigrenowe.
A jak wygląda bezpieczeństwo stosowania sumatryptanu w czasie laktacji?
Sumatryptan i karmienie piersią:
Sumatryptan zaliczany jest do kategorii L3 – leków prawdopodobnie bezpiecznych w czasie laktacji, prawdopodobnie kompatybilnych z karmieniem piersią (wg kategorii ryzyka laktacyjnego Prof. Hale’a). Do tej kategorii zaliczane są:
- substancje lecznicze, dla których nie istnieją kontrolowane badania na grupie kobiet karmiących piersią, ale ryzyko niepożądanego działania leku u karmionego piersią dziecka jest możliwe
- substancje lecznicze, dla których badania wykazały tylko minimalny niezagrażający efekt niepożądany
- nowe substancje lecznicze, które nie mają przeprowadzonych odpowiednich badań
Leki należące do kategorii L3 powinny być stosowane tylko wtedy, gdy korzystny efekt u matki przewyższa ryzyko u dziecka.
Wg najnowszego opracowania „Drugs in Pregnancy and Lactation” Prof. Briggs’a (z maja 2017 roku) sumatryptan określany jest jako prawdopodobnie kompatybilna z karmieniem piersią. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze, dla których brak jest danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w czasie laktacji lub dane te są ograniczone. Ale dostępne publikacje/doniesienia sugerują, że te substancje lecznicze nie stanowią ryzyka dla dziecka karmionego piersią
Sumatryptan zaliczana jest do kategorii VERY LOW RISK wg portalu e-lactancia.org. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze określane jako kompatybilne z karmieniem piersią, których stosowanie nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią i dla procesu laktacji. Przynależność substancji leczniczych do tej kategorii została określona na podstawie publikacji naukowych a stosowanie tych związków jest bezpieczne. Wg autorów tej klasyfikacji – sumatryptan jest najbezpieczniejszym związkiem z grupy tryptanów.
Amerykańska Akademia Pediatrii określa sumatryptan jako zgodny/kompatybilny z karmieniem piersią.
Nieliczne wyniki badań wskazują, że sumatryptan przenika do mleka mamy. Sumatryptan charakteryzuje się dosyć niską biodostępnością (15%). Im niższa biodostępność substancji leczniczej, tym mniejsze prawdopodobieństwo przenikania związku do mleka mamy i tym mniejsze prawdopodobieństwo wchłaniania związku z przewodu pokarmowego dziecka. Autorzy badań sugerują, że ilości, jakie ewentualnie zostaną przyjęte przez dziecko są niewielkie i nie stwarzają ryzyka dla dziecka. Dotychczas nie wykazano niekorzystnego wpływu na dziecko karmione piersią.
Jedną z wartości/danych, które bierze się pod uwagę oceniając bezpieczeństwo stosowania leków w czasie laktacji jest Relative Infant Dose – jest to wartość wyrażana w procentach i jest to ilość leku, jaką otrzymuje dziecko z mlekiem, w przeliczeniu na dawkę leku, jaką przyjmuje mama (w przeliczeniu na masę ciała). Uznaje się, że lek jest stosunkowo bezpieczny, jeżeli ta wartość jest mniejsza niż 10% – im mniejsza tym lek jest bezpieczniejszy. Dla sumatryptanu po pojedynczej dawce wartość RID=3,5%.
W przypadku przyjmowania sumatryptanu w czasie laktacji (tak jak i innych leków), należy bacznie obserwować dziecko i w przypadku zaobserwowania u dziecka niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą.
Zawsze przyjmując jakikolwiek lek w czasie laktacji należy synchronizować jego przyjmowanie z przystawianiem dziecka do piersi. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu piersią, przed najdłuższą przerwą w karmieniu (nocną lub popołudniową). Przyjmuje się, że najwięcej substancji leczniczej przenika do mleka mamy, kiedy w jej krwi substancja lecznicza uzyskuje stężenie maksymalne – tzw TMAX/CMAX – i przez ten czas należy ograniczyć przystawianie dziecka do piersi. W przypadku sumatryptanu – TMAX/CMAX wynosi 2-2,5h. Ale producent podaje, żeby odczekać z kolejnym karmieniem 12h. Tak duża przerwa zapewne wynika z innej kwestii – przyjmuje się bowiem, że po podaniu jednorazowym substancja lecznicza potrzebuje 5 biologicznych okresów półtrwania (T0,5) aby zostać całkowicie wyeliminowana z organizmu. Dla sumatryptanu T0,5 wynosi 2-3h. A ponieważ nie ma dokładnych danych na temat wpływu sumatryptanu na dziecko karmione piersią producent zaleca odczekać czas, aby substancji nie było w organizmie matki. O tym jak długo należy odczekać z karmieniem piersią powinien zdecydować (i poinformować o tym mamę karmiącą) lekarz prowadzący, przepisujący lek zawierający w swoim składzie sumatryptan.
Podsumowując – stosowanie sumatryptanu w czasie laktacji jest możliwe i jest bezpieczne po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności (więcej TU) .
O stosowaniu metyldopy w czasie laktacji i o jednoczesnym kontynuowaniu karmienia piersią powinien zadecydować lekarz prowadzący!
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2016
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Wolters Kluwer, 2017
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
- Drugs During Pregnancy and Lactation, C. Schaefer et al., Academic Press Inc, 2014
- Leki w ciąży i laktacji, Frieske K. Et al., MedPharm Polska, 2014
- The Transfer of Drugs and Other Chemicals Into Human Milk, AAP, Committee on Drugs, Pediatrics 2001, 108(3), 776-789
- Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
- Baza LactMed https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search2/f?./temp/~jSeotz:1
- Baza e-lactancia http://www.e-lactancia.org/producto/1425