Mebendazol – to pochodna benzimidazolu o silnym działaniu przeciwpasożytniczym, stosowanym w zakażeniu owsikie, glistą ludzką, tęgoryjcem amerykańskim, tęgoryjcem dwunastniczym, włosogłówką i węgorkiem jelitowym. Wpływa na procesy metaboliczne pasożytów, hamuje wchłanianie glukozy i zmniejsza stężenie ATP. W ten sposób powoduje obumieranie pasożytów.
A jak wygląda bezpieczeństwo stosowania mebendazolu w czasie laktacji?
Mebendazol i karmienie piersią:
Mebendazol zaliczany jest do kategorii L3 – leków prawdopodobnie bezpiecznych w czasie laktacji, prawdopodobnie kompatybilnych/zgodnych z karmieniem piersią (wg kategorii ryzyka laktacyjnego Prof. Hale’a) Do tej kategorii zaliczane są zaliczane są:
- substancje lecznicze, dla których nie istnieją kontrolowane badania na grupie kobiet karmiących piersią, ale ryzyko niepożądanego działania leku u karmionego piersią dziecka jest możliwe
- substancje lecznicze, dla których badania wykazały tylko minimalny niezagrażający efekt niepożądany
- nowe substancje lecznicze, które nie mają przeprowadzonych odpowiednich badań
Leki należące do kategorii L3 powinny być stosowane tylko wtedy, gdy korzystny efekt u matki przewyższa ryzyko u dziecka.
Wg najnowszego opracowania „Drugs in Pregnancy and Lactation” Prof. Briggs’a (z maja 2017 roku) mebendazol określany jest jako prawdopodobnie kompatybilny z karmieniem piersią. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze dla których brak jest danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w czasie laktacji lub dane te są ograniczone. Ale dostępne publikacje/doniesienia sugerują, że te substancje lecznicze nie stanowią ryzyka dla dziecka karmionego piersią.
Mebendazol zaliczany jest do kategorii VERY LOW RISK wg portalu e-lactancia.org. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze określane jako kompatybilne z karmieniem piersią, których stosowanie nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią i dla procesu laktacji. Przynależność substancji leczniczych do tej kategorii została określona na podstawie publikacji naukowych a stosowanie tych związków jest bezpieczne.
Światowa Organizacja Zdrowia określa mebendazol jako zgodny z karmieniem piersią. Do tej grupy leków/substancji leczniczych WHO zalicza związki, dla których nie są znane przeciwwskazania do ich stosowania w okresie laktacji. Są to substancje lecznicze uznawane za bezpieczne do stosowania przez kobietę w okresie laktacji.
Mebendazol wg angielskojęzycznej bazy LactMed określany jest jako związek, który słabo wchłania się z przewodu pokarmowego, dla którego ograniczone dane wskazują, że słabo przenika do mleka mamy. Dostępne raporty dotyczące stosowania tego związku w okresie laktacji nie wskazują na ryzyko działań niepożądanych u dzieci karmionych piersią. Istnieją doniesienia, że mebendazol może hamować produkcję mleka.
Mebendazol wg autorów książek/podręczników „Karmienie piersią – poradnictwo i promocja” oraz „Sztuka karmienia piersią” zaliczany jest do grupy tzw. najlepszych środków. Do tej grupy zaliczane są leki, które u dziecka karmionego wyłącznie piersią działania niepożądane powodują bardzo rzadko i nie są one groźne.
Mebendazol może przenikać do mleka mamy. Niemniej jednak jest mało prawdopodobne, aby następowało to w znacznym stopniu. Należy pamiętać, że mebendazol słabo wchłania się z przewodu pokarmowego (2-10%), silnie wiąże się z białkami osocza (95% – a im wyższy stopień wiązania się z białkami osocza tym mniejsze prawdopodobieństwo przenikania do mleka mamy) i dlatego można powiedzieć, że mebendazol w niewielkim stopniu przenika do mleka kobiecego – ilość ta jest mała. Dotychczas nie zaobserwowano, nie zgłoszono i nie udokumentowano działań niepożądanych u dziecka karmionego piersią, którego mama przyjmowała lek, zawierający mebendazol.
Istnieją jednak doniesienia, że w jednym przypadku po terapii mebendazolem doszło do zahamowania laktacji – niemniej jednak nie zostało wyjaśnione czy miało to związek z podaniem tego leku.
W przypadku przyjmowania pyrantelu w czasie laktacji (tak jak i innych leków), należy bacznie obserwować dziecko i w przypadku zaobserwowania u dziecka niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą.
Zawsze przyjmując jakikolwiek lek w czasie laktacji należy synchronizować jego przyjmowanie z przystawianiem dziecka do piersi. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu piersią, przed najdłuższą przerwą w karmieniu (nocną lub popołudniową). Przyjmuje się, że najwięcej substancji leczniczej przenika do mleka mamy, kiedy w jej krwi substancja lecznicza uzyskuje stężenie maksymalne – tzw TMAX/CMAX – i przez ten czas należy ograniczyć przystawianie dziecka do piersi. Dla mebendazolu TMAX/CMAX wynosi 2-4h i przez ten czas warto wstrzymać się z przystawianiem dziecka do piersi.
Podsumowując – stosowanie mebendazolu w czasie laktacji jest możliwe i jest bezpieczne po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności o których więcej TU.
O stosowaniu mebendazolu w czasie laktacji i o kontynuowaniu karmienia piersią powinien zadecydować lekarz prowadzący!
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2016
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Wolters Kluwer, 2017
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
- Drugs During Pregnancy and Lactation, C. Schaefer et al., Academic Press Inc, 2014
- Breastfeeding and maternal medication. Recommendations for Drugs in the Eleventh WHO Model List of Essential Drugs, World Health Organizations, Genewa, 2002
- Leki w ciąży i laktacji, Frieske K. Et al., MedPharm Polska, 2014
- Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
- Karmienie piersią – poradnictwo i promocja. Karin MuB, 2008, MedPharm Polska, Wrocław
- Sztuka karmienia piersią, Hannah Lothrop, 2011, Media Rodzina, Poznań
- Baza LactMed https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search2/f?./temp/~JZwnH3:6
- Baza e-lactancia http://www.e-lactancia.org/breastfeeding/mebendazole/product/