Kwetiapina jest substancją leczniczą o działaniu przeciwpsychotycznym. Kwetiapina ulega w organizmie metabolizmowi do aktywnego farmakologicznie metabolitu – norkwetiapiny.
Obie substancje poprzez odziaływanie na wiele receptorów wykazują działanie przeciwpsychotyczne.
Kwetiapina dobrze wchłania się z przewodu pokarmowego.
Wiąże się z białkami osocza w 83%.
Stężenie maksymalne uzyskuje w ciągu 1,5h
T0,5 kwetiapiny w fazie eliminacji wynosi około 7 h, norkwetiapiny – 12 h.
A jak wygląda bezpieczeństwo stosowania kwetiapiny w czasie laktacji?
Kwetiapina i karmienie piersią:
Kwetiapina zaliczana jest do kategorii L2 – leków bezpiecznych w czasie laktacji, prawdopodobnie kompatybilnych z karmieniem piersią(wg kategorii ryzyka laktacyjnego Prof. Hale’a). Do tej kategorii zaliczane są:
- substancje lecznicze, które były stosowane u ograniczonej liczby matek i które na wykazały zwiększonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych u karmionych piersią dzieci
- substancje lecznicze, dla których istnienie ryzyka szkodliwego wpływu na karmione piersią dziecko jest mało prawdopodobne
Wg najnowszego opracowania „Drugs in Pregnancy and Lactation” Prof. Briggs’a (z maja 2017 roku) kwetiapina określana jest jako potencjalnie toksyczna. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze, dla których brak jest danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w czasie laktacji lub dane te są ograniczone. Właściwości substancji leczniczych wskazują, że mogą one stanowić ryzyko dla dziecka karmionego piersią. Przy stosowaniu tych substancji leczniczych nie zaleca się karmienia piersią.
Kwetiapina zaliczana jest do kategorii VERY LOW RISK wg portalu e-lactancia.org. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze określane jako kompatybilne z karmieniem piersią, których stosowanie nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią i dla procesu laktacji. Przynależność substancji leczniczych do tej kategorii została określona na podstawie publikacji naukowych a stosowanie tych związków jest bezpieczne.
Dotychczas wykazano, że kwetiapina może przenikać do pokarmu kobiecego, ale w dotychczas przeprowadzonych badaniach wykazano, że ilości kwetiapiny w pokarmie kobiecym sa niewielkie. Co więcej do tej pory nie zgłoszono i nie zarejestrowano żadnego działania niepożądanego, które wystąpiło u dziecka karmionego piersią, którego matka przyjmowała kwetiapinę.
Uznaje się, że podczas stosowania kwestiapiny (do 400 mg/dziennie) ilości jej przenikające do mleka mamy są niewielkie.
Co więcej kwetiapina (spośród neuroleptyków swojej generacji) jest lekiem pierwszego wyboru przy karmieniu piersią.
Niestety nie ma danych na temat długotrwałego stosowania kwetisapiny przez mamy karmiące i wpływu jej na dziecko karmione piersią.
Warto zaznaczyć, że kwetiapina po wchłonięciu z przewodu pokarmowego łączy się w znacznym stopniu z białkami osocza mamy (83%) – a im wyższy stopień wiązania się z białkami osocza tym mniejsze prawdopodobieństwo przenikania do mleka mamy.Ponadto o stopniu przenikania związku do mleka mamy, a dokładniej o tendencji do takiego przenikania świadczy współczynnik/parametr M/O.
Współczynnik mleko/osocze tostosunek stężenia wolnej frakcji substancji leczniczej w mleku mamy do jej stężenia w surowicy. Wskaźnik ten daje informacje o zwiększonym lub zmniejszonym stężeniu substancji w mleku w porównaniu z osoczem/surowicą, pozwala tylko na oszacowanie tendencji do przenikania do mleka mamy. Uznaje się, że substancje lecznicze o wartości M/O większej niż 1-5 wykazują tendencję do przenikania do mleka mamy i osiągania tam większych niż we krwi mamy stężeń. Z kolei wartość M/O mniejsza niż 1 wskazuje, że substancja lecznicza w niewielkim stopniu przenika do mleka mamy. Dla kwetiapiny wskaźnik M/O wynosi 0,29 i świadczy o zmniejszonej tendencji do przenikania tej substancji do mleka mamy.
Innym wskaźnikiem, który bierze się pod uwagę określając bezpieczeństwo stosowania leku w czasie laktacji jest Relative Infant Dose – jest to wartość wyrażana w procentach i jest to ilość leku, jaką otrzymuje dziecko z mlekiem mamy, w przeliczeniu na dawkę leku, jaką przyjmuje mama (w przeliczeniu na masę ciała). Uznaje się, że lek jest stosunkowo bezpieczny, jeżeli ta wartość jest mniejsza niż 10% – im mniejsza wartość tym lek bardziej bezpieczny. Dla kwetiapiny wartość RID wynosi 0,02-0,1% (wg Hale’a), 0,1-0,43% (wg e-lactancja.org)
W przypadku stosowania kwetiapiny w okresie laktacji należy bacznie obserwować dziecko i w przypadku zauważenia niepokojących objawów w szczególności: nadmiernego rozdrażnienia lub uspokojenia, problemów z wybudzaniem do jedzenia, słabego jedzenia i nieprzybierania na wadze, objawów pozapiramidowych należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą. Należy również monitorować dziecko w kontekście poszczególnych etapów rozwojowych w szczególności, jeżeli dodatkowo stosowane są inne neuroleptyki.
Aby zminimalizować ewentualny wpływ leku na dziecko należy zsynchronizować przyjmowanie leku z karmieniem. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu dziecka i z kolejnym przystawianiem należy się wstrzymać. Należy unikać przystawiania dziecka do piersi, wtedy, kiedy lek osiąga maksymalne stężenie we krwi – dla kwetiapiny jest to 1,5h godziny.
Podsumowując – stosowanie kwetiapiny w czasie laktacji jest możliwe i jest bezpieczne po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności TU
O stosowaniu kwetiapiny w czasie laktacji i o jednoczesnym kontynuowaniu karmienia piersią powinien zadecydować lekarz prowadzący!
- Hale’s Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, Springer Publishing Company. 2019
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2016
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Wolters Kluwer, 2017
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
- Drugs During Pregnancy and Lactation, C. Schaefer et al., Academic Press Inc, 2014
- Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
- Baza e-lactancia.org:http://www.e-lactancia.org/breastfeeding/quetiapine-fumarate/product/
- Baza LactMed: https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search2/f?./temp/~MK2hil:1