Dorzolamid to substancja lecznicza stosowana w kroplach do oczu. Dorzolamid to inhibitor anhydrazy węglanowej. Hamując ten enzym zmniejsza wydzielanie chlorku sodu do płynu wodnistego, zmniejsza jego objętość i tym samym obniża ciśnienie śródgałkowe.Wskazany jest w leczeniu zwiększonego ciśnienia wewnątrzgałkowego u chorych z jaskrą z otwartym kątem lub jaskrą w przebiegu zespołu rzekomego złuszczania, gdy terapia lekiem beta-adrenolitycznym jest niewystarczająca.
W przypadku stosowania kropli do oczu zawierających dorzolamid, bardzo ważny jest odpowiedni sposób podawania kropli do worka spojówkowego. Aby zmniejszyć ryzyko wchłaniania substancji czynnej z kropli do oczu do krążenia ogólnego należy uciskać ujście przewodu nosowo-łzowego lub zamykać oko na 2 minuty. Jest to bardzo istotne w kontekście stosowania takich kropli do oczu – bowiem takie działanie ogranicza wystąpienie ogólnoustrojowych działań niepożądanych. Jest to też istotne w kontekście stosowania takich kropli do oczu w okresie laktacji. Główną kwestią tego czy dany składnik leku przenika do pokarmu kobiecego jest to czy znajduje się w jej krwi – tylko związki obecne we krwi mogą przenikać do mleka kobiecego. W związku z tym zasadą przy stosowaniu leków w czasie laktacji jest to aby wybierać leki stosowane miejscowo – np. do worka spojówkowego, bo wtedy wchłanianie z miejsca podania leku do krwi jest niewielkie i dodatkowo poprzez powyżej opisany tok postępowania to wchłanianie minimalizujemy i tym samy zmniejszamy prawdopodobieństwo przenikania substancji leczniczej do mleka.
A jak wygląda bezpieczeństwo stosowania dorzolamidu w czasie laktacji?
Dorzolamid i karmienie piersią
Dorzolamid zaliczany jest do kategorii L3- leków prawdopodobnie bezpiecznych w czasie laktacji, prawdopodobnie kompatybilnych/zgodnych z karmieniem piersią (wg kategorii ryzyka laktacyjnego Prof. Hale’a). Do tej kategorii zaliczane są zaliczane są substancje lecznicze:
- dla których nie istnieją kontrolowane badania na grupie kobiet karmiących piersią, ale ryzyko niepożądanego działania leku u karmionego piersią dziecka jest możliwe
- dla których badania wykazały tylko minimalny niezagrażający efekt niepożądane
- nowe substancje lecznicze, które nie mają przeprowadzonych odpowiednich badań
Wg innej klasyfikacji (Prof. Briggs’a) dorzolamid określany jest jako prawdopodobnie komapatybilny z karmieniem piersią. Do takiej kategorii zaliczane są substancje lecznicze, dla których brak jest danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w czasie laktacji lub dane te są ograniczone. Ale dostępne publikacje/doniesienia sugerują, że te substancje lecznicze nie stanowią ryzyka dla dziecka karmionego piersią.
Wg klasyfikacji dostępnej na stronie e-lactancia.org – dorzolamid określany jest mianem Low Risk Probable. Do substancji leczniczych określanych jako Low Risk Probable zaliczane są substancje lecznicze określane jako umiarkowanie bezpieczne w czasie karmienia piersią. Autorzy tej klasyfikacji uważają, że substancje lecznicze zaliczane do tej grupy mogą powodować łagodne działania niepożądane u dziecka karmionego piersią lub mogą w niewielkim stopniu wpływać na proces laktacji. Niestety w przypadku substancji leczniczych zaliczanych do tej grupy, ilość danych naukowych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w czasie laktacji jest ograniczona lub jest ich brak natomiast właściwości substancji leczniczej wskazują na niewielkie ryzyko działań niepożądanych dla procesu laktacji i dla dziecka karmionego piersią. Przy stosowaniu tych substancji leczniczych konieczne jest przeanalizowanie dodatkowych kwestii takich jak wiek dziecka, dawkę, synchronizację z karmieniem piersią, czas trwania terapii, ewentualną zamianę leku na bardziej bezpieczny oraz konieczne jest monitorowanie stanu dziecka.
Dorzolamid może przenikać do pokarmu kobiecego. Niemniej jednak aby mógł on przeniknąć do pokarmu kobiecego musi znajdować się we krwi mamy. Z kropli podawanych do worka spojówkowego, przy zachowaniu zasady o której pisałam powyżej, ilość związku wchłanianego do krwi jest niewielka. Owszem dorzolamid może przenikać do mleka, ale uznaje się, że ilości te są niewielkie i raczej nie mają znaczenia klinicznego.
W przypadku przyjmowania dorzolamidu w czasie laktacji (tak jak i innych leków), należy bacznie obserwować dziecko i w przypadku zaobserwowania u dziecka niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą.
Zawsze przyjmując jakikolwiek lek w czasie laktacji należy synchronizować jego przyjmowanie z przystawianiem dziecka do piersi. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu piersią, przed najdłuższą przerwą w karmieniu (nocną lub popołudniową). Przyjmuje się, że najwięcej substancji leczniczej przenika do mleka mamy, kiedy w jej krwi substancja lecznicza uzyskuje stężenie maksymalne – tzw TMAX/CMAX – i przez ten czas należy ograniczyć przystawianie dziecka do piersi. W przypadku dorzolamidu TMAX/CMAX wynosi 2h. Czyli lek należy podawać bezpośrednio po karmieniu piersią i z kolejnym karmieniem wstrzymać się ok 2h – ponadto należy zastosować procedurę (opisaną powyżej), aby zmniejszyć ilość związku wchłanianiego do krwi.
Podsumowując – stosowanie dorzolamidu w czasie laktacji jest możliwe i jest bezpieczne, wtedy kiedy jest to konieczne, po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności (sposób podania, synchronizacja z karmieniem i obserwacja dziecka karmionego piersią)
O stosowaniu dorzolamidu w czasie laktacji i o jednoczesnym kontynuowaniu karmienia piersią powinien zadecydować lekarz prowadzący!
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2016
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Wolters Kluwer, 2017
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
- Drugs During Pregnancy and Lactation, C. Schaefer et al., Academic Press Inc, 2014
- Leki w ciąży i laktacji, Frieske K. Et al., MedPharm Polska, 2014
- The Transfer of Drugs and Other Chemicals Into Human Milk, AAP, Committee on Drugs, Pediatrics 2001, 108(3), 776-789
- Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
- Breastfeeding and maternal medication. Recommendations for Drugs in the Eleventh WHO Model List of Essential Drugs, World Health Organizations, Genewa, 2002 http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/62435/1/55732.pdf
- Baza e-lactancia http://www.e-lactancia.org/breastfeeding/dorzolamide-hcl/product/