Aktualizacja 18.11.2021
Azytromycyna jest antybiotykiem azalidowym o mechanizmie działania i spektrum podobnym do antybiotyków makrolidowych. Wykazuje ona działanie bakteriostatyczne, a w większych dawkach bakteriobójcze. Mechanizm działania azytromycyny polega na hamowaniu biosyntezy białek w komórkach bakteryjnych.
Azytromycyna po podaniu doustnym wchłania się w 37%-40%. Cmax występuje po ok. 2-3 h (do tego jeszcze wrócę). Azytromycyna penetruje do większości tkanek, przenika do płynu otrzewnowego, wątroby, żółci, moczu, gruczołu krokowego, wydzieliny drzewa oskrzelowego, opłucnej i płynu stawowego. Przenika również do o.u.n., ale w płynie mózgowo-rdzeniowym nie osiąga stężeń terapeutycznych. Silnie kumuluje się wewnątrz makrofagów, gdzie osiąga stężenia stukrotnie wyższe niż w surowicy krwi i wraz z nimi wędruje do miejsca infekcji. Okres eliminacji azytromycyny z tkanek wynosi 56-76 h – jest to antybiotyk, który przyjmuje się raz dziennie przez kilka dni ale jego działanie utrzymuje się dłużej.
Jeżeli chodzi o bezpieczeństwo stosowania Azytromycyny w czasie laktacji to:
Azytromycyna zaliczana jest do kategorii L2 leków bezpiecznych w czasie laktacji wg Kategorii Laktacyjnych Hale’a – prawdopodobnie zgodnych z karmieniem piersią. Do tej kategorii zaliczane są:
- Substancje lecznicze, które były stosowane u ograniczonej liczby matek i które na wykazały zwiększonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych u karmionych piersią dzieci
- Substancje lecznicze, dla których istnienie ryzyka szkodliwego wpływu na karmione piersią dziecko jest mało prawdopodobne
Azytromycyna ponadto określana jest jako zgodna z karmieniem piersią, której stosowanie niesie niewielkie ryzyko dla dziecka karmionego piersią i dla procesu laktacji.
Azytromycyna wg klasyfikacji Briggsa określana jest jako kompatybilna z karmieniem piersią.
Azytromycyna może przenikać do mleka mamy, niemniej jednak ilości te są niewielkie i nie mają one znaczenia klinicznego. Wg wszystkich opracowań, ilości Azytromycyny, jakie mogą przenikać do mleka mamy, nie stanowią zagrożenia dla dziecka karmionego piersią. Ponadto dotychczas nie zarejestrowano żadnych działań niepożądanych ze strony dzieci karmionych piersią. Co prawda mogą pojawiać się objawy niepożądane ze strony przewodu pokarmowego, zaburzeń flory jelitowej, wystąpienia wymiotów, biegunki czy wysypki. Niemniej jednak objawy te mają charakter raczej łagodny i nie ma potrzeby przerywania karmienia piersią czy całkowitego odstawiania dziecka od piersi.
Uznaje się, że antybiotyki makrolidowe po penicylinach i cefalosporynach są antybiotykami z wyboru w czasie laktacji.
Co więcej Azytromycyna stosowana jest również u dzieci co dodatkowo przemawia za bezpieczeństwem jej stosowania w okresie laktacji. Co prawda w dawkach terapeutycznych, podawanych bezpośrednio dzieciom, azytromycyna może powodować u dziecka reakcje anafilaktyczne, rzekomobłoniaste zapalenie jelit oraz przerostowe zwężenie odźwiernika. Takich działań niepożądanych u dzieci nie udokumentowano w przypadku zażywania azytromycyny przez mamę karmiącą. W 2003 roku opublikowano wyniki badań, w których określano wpływ przyjmowanych przez mamę karmiącą antybiotyków (Azytromycyny, Klarytromycyny, Erytromycyny, Spiramycyny i Roksytromycyny) na występowanie u dziecka przerostowego zwężenia odźwiernika. W tym badaniu wykazano pewną tendencję – niemniej jednak nie była ona znacząca. W 2009 roku przeprowadzono kolejne badanie, w którym badano potencjalny związek pomiędzy stosowaniem makrolidów (Azytromycyny, Klarytromycyny, Erytromycyny, i Roksytromycyny) przez mamę karmiącą i występowaniem przerostowego zwężenia odźwiernika. Grupę kontrolna stanowiły dzieci karmione piersią, których matki przyjmowały amoksycylinę. W grupie matek przyjmujących makrolidy zaobserwowano wysypkę, biegunkę, utratę apetytu, senność u 12,7% dzieci. Natomiast podobne objawy zaobserwowano u 8,3% dzieci, który mamy przyjmowały amoksycylinę. Częstość występowania działań niepożądanych w obu grupach była podobna. Nie wykazano, aby antybiotyki, stosowane przez mamę karmiącą powodowały przerostowe zwężenie odźwiernika.
Jedną z wartości/danych, które bierze się pod uwagę oceniając bezpieczeństwo stosowania leków w czasie laktacji jest Relative Infant Dose – jest to wartość wyrażana w procentach i jest to ilość leku, jaką otrzymuje dziecko z mlekiem, w przeliczeniu na dawkę leku, jaką przyjmuje mama (w przeliczeniu na masę ciała). Uznaje się, że lek jest stosunkowo bezpieczny, jeżeli ta wartość jest mniejsza niż 10% – im mniejsza tym lek bezpieczniejszy – dla Azytromycyny RID wynosi 4-5,9%.
W trakcie stosowania tego leku należy jego przyjmowanie zsynchronizować z karmieniem piersią. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu piersią, przed najdłuższą przerwą w karmieniu, Należy ograniczyć przystawianie dziecka do piersi, wtedy kiedy lek osiąga stężenie maksymalne we krwi mamy – czyli w ciągu 3 godzin po przyjęciu leku nie należy przystawiać dziecka do piersi. Ponadto należy obserwować dziecko i w przypadku zauważenia wymiotów, biegunki, lub niepokojących innych objawów należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą.
Azytromycyna nie wpływa na proces laktacji.
Podsumowując – stosowanie azytromycyny w czasie laktacji jest możliwe po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności – więcej o zasadach bezpiecznego stosowania leków w okresie laktacji TU
Powyższy post ma charakter informacyjny zgodny z aktualnym stanem wiedzy – nie jest poradą medyczną.
Przed zastosowaniem każdego leku (szczególnie w czasie laktacji) należy skonsultować się z lekarzem, farmaceutą lub doradcą laktacyjnym.
Autorka nie ponosi odpowiedzialności za nieprawidłowe stosowanie preparatów leczniczych i skutki wynikające z takiego działania.
Literatura:
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2021
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2019
- Drugs During Pregnancy and Lactation – Treatment Options and Risk Assessment, Richard K. Miller, Paul W. J. Peters, Christof Schaefer, Academic Press Inc, 2014
- Drugs in Pregnancy and Lactation, Gerald G Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
- Leki w ciąży i laktacji, Frieske K., Morike K., Neumann G., Windorfer A., MedPharm Polska, 2014
- Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
- E-lactania.org http://www.e-lactancia.org/producto/147
- LactMed https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search2/f?./temp/~6sMGxi:1
- Kelsey J.J., i wsp. Presence ofazithromycin breast milk concentrations: A case report. Am J Obstet Gynecol. 1994,170,1375–6
- Sutton A.L., i wsp. Perinatal pharmacokinetics ofazithromycin for cesarean prophylaxis. Am J Obstet Gynecol. 2015,212,812.e1–6.