Okres wzmożonej zachorowalności w pełni – dobrze o tym wiedzą rodzice – prawda? Znowu katar, kaszel, gorączka, przeziębienie…. – znacie to?
Oczywiście są różne sposoby na walkę z infekcjami oraz wzmocnienie odporności dziecka ale niestety mimo usilnych starań czasem przyplątuje się jakieś „choróbsko” i wtedy bez antybiotyku ani rusz:( Dlatego dzisiaj krótko o tym co trzeba wiedzieć o antybiotykach i o czym pamiętać gdy trzeba je zastosować lub podać dzieciom?
ANTYBIOTYKI DZIAŁAJĄ NA BAKTERIE!
Antybiotyki działają tylko i wyłącznie na bakterie – mogą hamować namnażanie się bakterii (wówczas mówimy, że mają działanie bakteriostatyczne) lub mogą niszczyć komórki bakterii (wtedy mówimy, że działają bakteriobójczo). Ale nijak nie działają na wirusy!
Warto tutaj zaznaczyć i przypomnieć, że przeziębienie i grypa to infekcje wirusowe! A nie bakteryjne! Ponadto szacuje się, że aż 85-95%! zakażeń gardła, migdałków podniebiennych oraz zapaleń oskrzeli spowodowane jest przez wirusy i w takim przypadku antybiotyki nic nie pomogą a wręcz zaszkodzą, dodatkowo osłabią organizm i co więcej uczynią go bardziej podatnym na inne infekcje (często poważniejsze). Nawet jeżeli pojawia się wysoka gorączka oraz złe samopoczucie nie jest to wskazanie do podania antybiotyku. To czy infekcja jest wirusowa czy bakteryjna określa lekarz i to on decyduje o wyborze odpowiedniego leczenia.
ANTYBIOTYKI ZLECA LEKARZ!
Antybiotyki są lekami wydawanymi na zlecenie lekarza – to lekarz ma doświadczenie oraz wiedzę, która pozwala mu na postawienie diagnozy i wybranie odpowiedniego sposobu leczenia – tak, tak, tak… wiem co chcecie powiedzieć….oczywiście macie racje – lekarz lekarzowi nierówny – niektórzy leczą bez antybiotyków, niektórzy zlecają antybiotyki w ostateczności lub gdy rzeczywiście jest taka potrzeba (tacy lekarze na wagę złota:)) a jeszcze inni antybiotyki dają można powiedzieć „profilaktycznie” (niestety – ale na szczęście takich jest coraz mniej) – wiem bo różne opcje przerabiałam ze swoimi dziećmi…
Kwestia lekarzy i ich podejścia do antybiotyków to jedna sprawa pozostaje jeszcze kwestia pacjentów. Niestety wiem z praktyki jak wielu pacjentów chcąc ominąć gabinet lekarski (bo kolejki, bo już brak miejsca w przychodni, bo brak czasu, bo strata pieniędzy jeżeli trzeba iść prywatnie) sięga po jakieś stare zachomikowane w domu zapasy antybiotyków – bo jest gdzieś przeświadczenie, że antybiotyk to lek silny i szybko postawi na nogi. Owszem antybiotyk to lek silny i rzeczywiście właściwie dobrany szybko “stawia na nogi” ale niewłaściwe podanie antybiotyku (czy to w infekcji wirusowej, czy to w nieodpowiedniej dawce, czy to o nieodpowiednim spektrum działania) osłabia i sprawia, że organizm jest bardziej podatny na inne infekcje (często poważniejsze). Nie mówiąc już o ewentualnych interakcjach z innymi stosowanymi lekami lub ewentualnym uczuleniu na antybiotyki (które może być bardzo niebezpieczne). Niestety zdarza się to także wśród rodziców:( – tak, tak, tak… są rodzice, którzy wręcz proszą w aptece o wydanie większej ilości antybiotyku dla dziecka – żeby został na zapas na później (z mojej praktyki:)).
Chciałam zaznaczyć, że to, że jakiś czas temu dany antybiotyk zadziałał u mamy, taty, brata lub siostry a na dodatek jeszcze trochę zostało a objawy choroby są podobne to nie oznacza to, że samemu można podać antybiotyk. Zdecydowanie i stanowczo NIE!!!!
ANTYBIOTYKI NALEŻY STOSOWAĆ ZGODNIE Z ZALECENIAMI LEKARZA!
Lekarz wypisując receptę na antybiotyk decyduje o rodzaju/typie antybiotyku, o postaci antybiotyku, o dawce i schemacie podawania antybiotyku oraz czasie antybiotykoterapii. I do tego my pacjenci musimy się zastosować….chciałabym tylko tutaj zwrócić uwagę na kilka kwestii:
- Jeżeli antybiotyk występuje w postaci tabletek powlekanych – nie należy ich dzielić, przełamywać, kruszyć.
- Jeżeli antybiotyk jest w formie proszku do sporządzania zawiesin doustnych konieczne jest przygotowanie zawiesiny zgodnie z instrukcją i informacjami umieszczonymi na ulotce dołączonej do opakowania (o tym poniżej)
- Dawka antybiotyku dobierana jest odpowiednio do masy ciała oraz obrazu klinicznego pacjenta/dziecka. Nie należy samodzielnie zmniejszać ani zwiększać dawki leku. Przyjmuje się, że efekt antybiotyków bakteriobójczych pojawia się po dobie stosowania, natomiast antybiotyków bakteriostatycznych po 3 dniach stosowania. Jeżeli rodzic ma wątpliwości co do skuteczności zastosowanego leku lub niepokoi się zbyt silnym lub zbyt słabym jego działaniem koniecznie musi skontaktować się z lekarzem, który przepisał dany lek.
- Aby antybiotyk był skuteczny konieczne jest uzyskanie odpowiedniego jego stężenia we krwi (tzw. minimalnego stężenia hamującego) i utrzymanie go przez cały czas leczenia!. Aby to osiągnąć konieczne jest przyjmowanie/podawanie antybiotyku w równych odstępach czasu czy jak kto woli o stałych porach dnia. Jeżeli nie zastosujemy się do tej zasady to ilość leku we krwi spadnie poniżej wymaganego stężenia i antybiotyk nie będzie działał a kuracja będzie nieskuteczna! Najczęściej antybiotyki przyjmuje się/podaje:
- 2 razy dziennie czyli co 12 godzin np. o 8:00 i 20:00!!! a nie rano ok 7:00 (bo akurat jemy śniadanie) i wieczorem ok 23:00 (bo akurat idziemy spać)
- 3 razy dziennie – czyli równo co 8 godzin np. 8:00, 16:00, 24:00
- 1 raz dziennie – czyli co 24 godziny – codziennie o 12:00
- Lekarz decyduje jak długo podawać/stosować antybiotyk. Nie wolno kończyć terapii przed czasem!!!! Grozi to pojawieniem się oporności bakterii na zastosowany antybiotyk oraz niecałkowitym wyleczeniem i ryzykiem ponownego (często szybkiego i poważniejszego) zachorowania.
PRZED ZASTOSOWANIEM ANTYBIOTYKU NALEŻY ZAPOZNAĆ SIĘ Z TREŚCIĄ ULOTKI DOŁĄCZONEJ DO LEKU!
Przed zastosowaniem antybiotyku należy zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania. W szczególności należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:
- Przygotowanie antybiotyku
Jeżeli w aptece otrzymamy antybiotyk w postaci proszku do sporządzania zawiesiny doustnej to przed podaniem leku dziecku konieczne jest odpowiednie jego przygotowanie przez rodziców! Producent umieszcza w butelce określoną ilość proszku, który rodzic musi rozpuścić/zawiesić w odpowiedniej ilości wody. Należy zawsze dokładnie przeczytać informacje zawarte w ulotce dołączonej do opakowania i postępować zgodnie z zaleceniami producenta. Nieodpowiednie przygotowanie leku (dodanie zbyt małej lub zbyt dużej ilości wody) spowoduje przygotowanie antybiotyku o nieprawidłowym stężeniu a w konsekwencji dziecko dostanie nieodpowiednią dawkę leku a zastosowana antybiotykoterapia może okazać się nieskuteczna.
- Czas i miejsce przechowywania antybiotyku
Antybiotyk powinien być przechowywany w odpowiednich warunkach, które określa producent leku. Miejsce przechowywania antybiotyku ma bardzo duży wpływ na trwałość i tym samym na skuteczność leku. Bardzo istotny jest również czas/okres w jakim przygotowany antybiotyk musi zostać zużyty. Po upływie tego czasu antybiotyk będzie nieskuteczny!
- Podawanie antybiotyku z pokarmem
Antybiotyk powinien być podawany zgodnie z informacjami zawartymi w ulotce. Niektóre antybiotyki należy podawać w trakcie jedzenia, niektóre na godzinę przed jedzeniem lub dwie po jedzeniu. Substancje czynne zawarte w antybiotykach mogą różnie reagować ze składnikami pokarmu co wpływa na utrudnione (opóźnione lub zahamowane) wchłaniane antybiotyku a w konsekwencji na nieodpowiednie stężenie leku we krwi i tkankach. Przykładem mogą być tetracykliny, których wchłanianie hamowane jest w obecności produktów mlecznych.
- Inne informacje umieszczone na ulotkach
Warto zapoznać się również z informacjami dotyczącymi możliwych interakcji antybiotyku z innymi stosowanymi lekami i ewentualnie jeżeli takie są należy skonsultować się z lekarzem, który przepisał dany lek. Dobrze jest również przeczytać informacje o działaniach niepożądanych i skutkach ubocznych stosowania antybiotyku oraz zapoznać się z zalecanym postępowaniem w przypadku pominięcia dawki lub przyjęcia zbyt dużej ilości leku.
JEŚLI ANTYBIOTYK TO JAKIŚ -BIOTYK!
Jednym z działań niepożądanych antybiotyków jest niszczenie fizjologicznej, naturalnej i dobroczynnej flory bakteryjnej organizmu co może objawiać się między innymi biegunką, wzdęciami, bólami brzucha, wymiotami, nudnościami czy brakiem apetytu. Zniszczenie flory bakteryjnej jelit osłabia dodatkowo organizm i czyni go podatnym na różne zakażenia. Aby zabezpieczyć florę jelitową i ewentualnie ją odbudować należy w trakcie antybiotykoterapii oraz po niej stosować probiotyki lub prebiotyki lub synbiotyki.
Probiotyki (z języka greckiego pro bios – dla życia) to preparaty zawierające wyselekcjonowane kultury bakterii lub drożdży, które korzystnie wpływają na florę jelitową. Najczęściej probiotyki zawierają bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium (np. Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus casei, Lactobacillus reuteri, Lactobacillus rhamnosus, Bifidobacterium animalis, Bifidobacterium breve) lub drożdżaki Saccharomyces boulardii.
Prebiotyki to substancje obecne w pożywieniu lub do niego wprowadzane. Mogą to być białka, tłuszcze, oligo- lub polisacharydy, które nie ulegają trawieniu, docierają do jelit i tam stymulują czyli wspomagają prawidłowy rozwój flory jelitowej. W odróżnieniu od probiotyków prebiotyki nie zawierają szczepów bakterii.
Synbiotyki z kolei to połączenie probiotyku i prebiotykiem. Takie połączenie sprawia, że dostarczamy żywe kultury bakterii a ich namnażanie dodatkowo wzmacniane jest przez dodatek prebiotyku.
Należy tylko pamiętać, że takich preparatów nie podajemy łącznie z antybiotykiem tylko zachowujemy kilkugodzinną (co najmniej dwugodzinną) przerwę między podaniem antybiotyku a -biotykiem.
RECEPTA NA ANTYBIOTYKI WAŻNA JEST 7 DNI!
Recepta na antybiotyki stosowane doustnie i pozajelitowo (w postaci zastrzyków) ważna jest 7 dni!!!!! I ani dnia dłużej! Dlaczego? Antybiotyki są lekami, które powinny być zastosowane wtedy, kiedy są zlecone (lub możliwie jak najszybciej). Jeżeli antybiotyk nie został wykupiony w ciągu 7 dni a stan pacjenta jest “kiepski” to nie ma pewności czy ten zapisany tydzień wcześniej antybiotyk jest odpowiedni do obecnej sytuacji – mogło bowiem zdarzyć się tak, że doszło jakieś zakażenie dodatkowe i tym samym antybiotyk (ten z przeterminowanej recepty) nie będzie skuteczny – po prostu konieczna jest ponowna wizyta u lekarza…. Czasem jest tak, że pacjent dostaje receptę na antybiotyk z zaleceniem rozpoczęcia jego stosowania za kilka dni, jeżeli inne leki nie spowodują poprawy stanu zdrowia ale nawet wtedy z wykupieniem antybiotyku trzeba zmieścić się w 7 dniach!!! Później taka recepta traktowana jest jako przeterminowana i nie można jej zrealizować!!!! 7-dniowy termin nie dotyczy antybiotyków stosowanych zewnętrznie w postaci maści, płynów czy kropli.
Na koniec…
Po pierwsze brawo skoro tu dotarłaś/-eś:)
Po drugie antybiotyki są naprawdę bardzo silnymi lekami, które oprócz działania leczniczego niestety działają niekorzystnie na nasz organizm…(zresztą jak wiele leków). Ale dzięki nim mamy możliwość walki z chorobami, które jeszcze 150 lat temu były śmiertelne…niestety powszechne i bardzo chętne (często na wyrost) stosowanie antybiotyków prowadzi do narastającej oporności bakterii oraz pojawienia się nowych nieznanych szczepów bakterii co niestety może być bardzo niebezpieczne (niektórzy nawet straszą, że antybiotyki przestaną być skuteczne i wrócimy do sytuacji sprzed 100lat) dlatego tak bardzo ważne jest przestrzeganie powyższych zasad i stosowanie się do zaleceń lekarza…
pozdrawiam i życzę żeby jak najrzadziej była konieczność stosowania antybiotyków….
zdjęcia 1,2,3: www.fotolia.pl
Opublikowano: 4 lut 2015 o 23:55