Albendazol to pochodna benzimidazolu o działaniu przeciwrobaczym. Mechanizm działania polega na hamowaniu polimeryzacji tubuliny, co uniemożliwia wchłanianie glukozy przez pasożyta i powoduje jego śmierć. Działa na jaja, larwy i postaci dorosłe takich pasożytów jak:
- glista ludzka
- włosogłówka ludzka
- owsik ludzki
- tęgoryjec dwunastniczy
- tęgoryjec amerykański
- węgorek jelitowy
- tasiemce z rodzaju Taenia
Po podaniu doustnym wchłania się w niewielkim stopniu (<5%). Szybko jest metabolizowany do aktywnego farmakologicznie sulfotlenku albendazolu. Stężenie maksymalne uzyskuje w czasie 2-5h. Okres półtrwania sulfotlenku albendazolu w osoczu wynosi 8,5 godziny.
A jak wygląda bezpieczeństwo stosowania albendazolu w czasie laktacji?
Albendazol i karmienie piersią:
Albendazol zaliczana jest do kategorii L2 – leków bezpiecznych w czasie laktacji, prawdopodobnie kompatybilnych z karmieniem piersią (wg kategorii ryzyka laktacyjnego Hale’a). Do tej kategorii zaliczane są:
- substancje lecznicze, które były stosowane u ograniczonej liczby matek i które na wykazały zwiększonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych u karmionych piersią dzieci
- substancje lecznicze, dla których istnienie ryzyka szkodliwego wpływu na karmione piersią dziecko jest mało prawdopodobne
Wg najnowszego opracowania „Drugs in Pregnancy and Lactation” Prof. Briggs’a (z maja 2017 roku) albendazol określany jest jako prawdopodobnie kompatybilny z karmieniem piersią. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze dla których brak jest danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w czasie laktacji lub dane te są ograniczone. Ale dostępne publikacje/doniesienia sugerują, że te substancje lecznicze nie stanowią ryzyka dla dziecka karmionego piersią.
Albendazol zaliczany jest do kategorii VERY LOW RISK wg portalu e-lactancia.org. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze określane jako kompatybilne z karmieniem piersią, których stosowanie nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią i dla procesu laktacji. Przynależność substancji leczniczych do tej kategorii została określona na podstawie publikacji naukowych a stosowanie tych związków jest bezpieczne.
Światowa Organizacja Zdrowia określa albendazol jako zgodny z karmieniem piersią. Do tej grupy leków/substancji leczniczych WHO zalicza związki, dla których nie są znane przeciwwskazania do ich stosowania w okresie laktacji. Są to substancje lecznicze uznawane za bezpieczne do stosowania przez kobietę w okresie laktacji.
Albendazol wg angielskojęzycznej bazy LactMed określany jest jako związek, który w minimalnym stopniu przenika do pokarmu kobiecego.
Albendazol wg autorów książek/podręczników „Karmienie piersią – poradnictwo i promocja” oraz „Sztuka karmienia piersią” zaliczany jest do grupy tzw. leków rezerwowych. Do tej grupy zaliczane są leki, po zastosowaniu których u dziecka mogą pojawić się działania niepożądane. Do tej grupy zaliczane są substancje które są niedostatecznie zbadane pod kątem działań niepożądanych u dziecka karmionego piersią lub związki które przenikają do pokarmu w znacznej ilości.
Albendazol może przenikać do mleka mamy. Niemniej jednak jest mało prawdopodobne, aby następowało to w znacznym stopniu. Należy pamiętać, że albendazol słabo wchłania się z przewodu pokarmowego (<5%) i w stosunkowo dużym stopniu (70%) wiąże się z białkami osocza (a im wyższy stopień wiązania się z białkami osocza tym mniejsze prawdopodobieństwo przenikania do mleka mamy) i dlatego można powiedzieć, że albendazol w niewielkim stopniu przenika do mleka kobiecego – ilość ta jest mała. Dotychczas nie zaobserwowano, nie zgłoszono i nie udokumentowano działań niepożądanych u dziecka karmionego piersią, którego mama przyjmowała lek, zawierający albendazol.
O stopniu przenikania związku do mleka mamy, a dokładniej o tendencji do takiego przenikania świadczy współczynnik/parametr M/O. Współczynnik mleko/osocze to stosunek stężenia wolnej frakcji substancji leczniczej w mleku mamy do jej stężenia w surowicy. Wskaźnik ten daje informacje o zwiększonym lub zmniejszonym stężeniu substancji w mleku w porównaniu z osoczem/surowicą, pozwala tylko na oszacowanie tendencji do przenikania do mleka mamy. Uznaje się, że substancje lecznicze o wartości M/O większej niż 1-5 wykazują tendencję do przenikania do mleka mamy i osiągania tam większych niż we krwi mamy stężeń. Z kolei wartość M/O mniejsza niż 1 wskazuje, że substancja lecznicza w niewielkim stopniu przenika do mleka mamy. Dla albendazolu wskaźnik M/O wynosi 0,6 i świadczy o zmniejszonej tendencji do przenikania tej substancji do mleka mamy.
Co istotne jedną z wartości/danych, które bierze się pod uwagę oceniając bezpieczeństwo stosowania leków w czasie laktacji jest Relative Infant Dose – jest to wartość wyrażana w procentach i jest to ilość leku, jaką otrzymuje dziecko z mlekiem, w przeliczeniu na dawkę leku, jaką przyjmuje mama (w przeliczeniu na masę ciała). Uznaje się, że lek jest stosunkowo bezpieczny, jeżeli ta wartość jest mniejsza niż 10% – im mniejsza tym lek jest bezpieczniejszy. Dla albendazolu wartość RID=0,08-0,82%
W przypadku przyjmowania albendazolu w czasie laktacji (tak jak i innych leków), należy bacznie obserwować dziecko i w przypadku zaobserwowania u dziecka niepokojących objawów należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą.
Zawsze przyjmując jakikolwiek lek w czasie laktacji należy synchronizować jego przyjmowanie z przystawianiem dziecka do piersi. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu piersią, przed najdłuższą przerwą w karmieniu (nocną lub popołudniową). Przyjmuje się, że najwięcej substancji leczniczej przenika do mleka mamy, kiedy w jej krwi substancja lecznicza uzyskuje stężenie maksymalne – tzw TMAX/CMAX – i przez ten czas należy ograniczyć przystawianie dziecka do piersi. Dla albendazolu TMAX/CMAX wynosi 2-5 h i przez ten czas warto wstrzymać się z przystawianiem dziecka do piersi.
Podsumowując – stosowanie albendazolu w czasie laktacji jest możliwe i jest bezpieczne po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności (więcej o środkach ostrożności TU
O stosowaniu albendazolu w czasie laktacji i o kontynuowaniu karmienia piersią powinien zadecydować lekarz prowadzący!
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2021
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2019
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Wolters Kluwer, 2017
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
- Drugs During Pregnancy and Lactation, C. Schaefer et al., Academic Press Inc, 2014
- Breastfeeding and maternal medication. Recommendations for Drugs in the Eleventh WHO Model List of Essential Drugs, World Health Organizations, Genewa, 2002
- Leki w ciąży i laktacji, Frieske K. Et al., MedPharm Polska, 2014
- Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
- Karmienie piersią – poradnictwo i promocja. Karin MuB, 2008, MedPharm Polska, Wrocław
- Sztuka karmienia piersią, Hannah Lothrop, 2011, Media Rodzina, Poznań
- Baza LactMed https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search2/f?./temp/~7P6eaV:4
- Baza e-lactancia http://www.e-lactancia.org/breastfeeding/albendazole/product/