Acyklowir jest lekiem przeciwwirusowym, hamującym namnażanie herpeswirusów, takich jak: wirus opryszczki Herpes simplex (HSV) typu 1 i 2 oraz wirus Varicella zoster (VZV). Stosowanie acyklowiru wskazane jest w leczeniu zakażeń skóry i błon śluzowych wywołanych przez wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex) i zakażeń wywołanych przez wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicella zoster).
Acyklowir podawany doustnie tylko częściowo wchłania się z przewodu pokarmowego. Wiąże się w niewielkim stopniu z białkami osocza (9-33%). Stężenie maksymalne uzyskuje po ok 2 godzinach od podania – do tego jeszcze wrócę. Przy podaniu miejscowym badania farmakologiczne wykazały nieznaczne wchłanianie acyklowiru do krwi po wielokrotnym podaniu takiego produktu. Więc skoro acyklowir tylko nieznacznie przenika do krwi mamy to mało prawdopodobne jest, aby przenikał do pokarmu w znacznych ilościach, które mogłyby spowodować działania niepożądane u dziecka karmionego piersią . Sam producent w karcie charakterystyki podaje „dawka przyjęta przez niemowlę karmione piersią po zastosowaniu przez matkę kremu z acyklowirem na skórę nie ma znaczenia klinicznego”.
A jak dokładnie wygląda bezpieczeństwo stosowania acyklowiru w czasie laktacji.
Acyklowir i karmienie piersią
Acyklowir zaliczany jest do kategorii L2- leków bezpiecznych w czasie laktacji, prawdopodobnie kompatybilnych z karmieniem piersią (wg kategorii ryzyka laktacyjnego Hale’a). Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze, które:
- były stosowane u ograniczonej liczby matek i które nie wykazały zwiększonego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych u karmionych piersią dzieci
- substancje lecznicze dla których istnienie ryzyka szkodliwego wpływu na karmione piersią dziecko jest mało prawdopodobne
Wg najnowszego opracowania „Drugs in Pregnancy and Lactation” Prof. Briggs’a (z maja 2017 roku) acyklowir określany jest jako kompatybilny z karmieniem piersią. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze, które przenikają do mleka mamy w nieznacznych ilościach i/lub związki, których stosowanie w czasie laktacji nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią.
Acyklowir zaliczany jest do kategorii VERY LOW RISK wg portalu e-lactancia.org. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze określane jako kompatybilne z karmieniem piersią, których stosowanie nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią i dla procesu laktacji. Przynależność substancji leczniczych do tej kategorii została określona na podstawie publikacji naukowych a stosowanie tych związków jest bezpieczne.
Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP) określa acyklowir jako zgodny z karmieniem piersią.
Ponadto wg WHO acyklowir określany jest, jako lek zgodny z karmieniem piersią i jego stosowanie niesie bardzo małe ryzyko dla dziecka i dla procesu laktacji.
Acyklowir po podaniu doustnym słabo wchłania się z przewodu pokarmowego, ale może przenikać do mleka mamy, niemniej jednak dotychczas nie zaobserwowano i nie zarejestrowano niekorzystnego wpływu na dziecko karmione piersią.
Co istotne jedną z wartości/danych, które bierze się pod uwagę oceniając bezpieczeństwo stosowania leków w czasie laktacji jest Relative Infant Dose – jest to wartość wyrażana w procentach i jest to ilość leku, jaką otrzymuje dziecko z mlekiem, w przeliczeniu na dawkę leku, jaką przyjmuje mama (w przeliczeniu na masę ciała). Uznaje się, że lek jest stosunkowo bezpieczny, jeżeli ta wartość jest mniejsza niż 10% – im mniejsza tym lek jest bezpieczniejszy. Dla acyklowiru wartość RID=1,09-1,53%.
W przypadku przyjmowania tego leku w czasie laktacji, należy bacznie obserwować dziecko i w przypadku zaobserwowania u dziecka wymiotów czy biegunki należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą. Ponadto warto zsynchronizować przyjmowanie leku z przystawianiem dziecka do piersi. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu piersią i z kolejnym karmieniem należy wstrzymać się ok 2h. Przyjmuje się, że najwięcej substancji leczniczej przenika do mleka mamy kiedy w jej krwi substancja lecznicza uzyskuje stężenie maksymalne. Acyklowir stężenie maksymalne uzyskuje w czasie ok 2 h od przyjęcia – wtedy należy ograniczyć przystawianie dziecka do piersi.
Stosowanie miejscowe preparatów z acykowirem jest bezpieczne w czasie laktacji. Jeżeli natomiast zmiany, które wymagają smarowania acyklowirem znajdują się w obrębie piersi/brodawki należy karmić drugą piersią.
Podsumowując – stosowanie acykowiru w czasie laktacji jest możliwe i jest bezpieczne po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności – więcej o zasadach bezpiecznego stosowania leków w okresie laktacji TU
Powyższy post ma charakter informacyjny zgodny z aktualnym stanem wiedzy – nie jest poradą medyczną.
Przed zastosowaniem każdego leku (szczególnie w czasie laktacji) należy skonsultować się z lekarzem, farmaceutą lub doradcą laktacyjnym.
Autorka nie ponosi odpowiedzialności za nieprawidłowe stosowanie preparatów leczniczych i skutki wynikające z takiego działania.
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2021
- Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2016
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Wolters Kluwer, 2017
- Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
- Drugs During Pregnancy and Lactation, C. Schaefer et al., Academic Press Inc, 2014
- Leki w ciąży i laktacji, Frieske K. Et al., MedPharm Polska, 2014
- The Transfer of Drugs and Other Chemicals Into Human Milk, AAP, Committee on Drugs, Pediatrics 2001, 108(3), 776-789
- Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
- The Transfer of Drugs and Other Chemicals Into Human Milk American Academy Of Pediatrics, Committee on Drugs, Pediatrics 2001, 108(3), 776-789
- The Transfer of Drugs and Therapeutics Into Human. Breast Milk: An Update on Selected Topics. Pediatrics, 2013, 132(3), e796-e809
- Breastfeeding and maternal medication. Recommendations for Drugs in the Eleventh WHO Model List of Essential Drugs, World Health Organizations, Genewa, 2002 http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/62435/1/55732.pdf
- Baza LactMed https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search2/f?./temp/~R6pEtQ:1
- Baza e-lactancia http://www.e-lactancia.org/producto/19
- Karta Charakterystyki Produktu Leczniczego https://pl.gsk.com/media/587770/zovirax-intesive.pdf