To, że karmienie piersią jest najlepszym, najtańszym a jednocześnie najbardziej optymalnym sposobem żywienia noworodków i niemowląt wie każdy (albo prawie każdy). Większość wie także, że ze względu na wyjątkowy skład i charakter mleka kobiecego jak również ze względu na korzystne oddziaływanie karmienia naturalnego na zdrowie dziecka, mamy i społeczeństwa, wszystkie towarzystwa, instytucje i autorytety w dziedzinie zdrowia i żywienia dzieci określają karmienie piersią jako złoty standard żywienia dzieci i rekomendują wyłączne karmienie piersią do 6 m. ż. dziecka a następnie kontynuowanie tego karmienia, przy równoczesnym rozszerzaniu diety dziecka, tak długo jak mama i dziecko sobie tego życzą.
Niestety okazuje się, że pomimo wyraźnych wytycznych, w Polsce zbyt mało dzieci karmionych jest piersią.
Szacuje się, że bezpośrednio po porodzie karmionych piersią jest aż 98% dzieci, ale już w 6 miesiącu życia, czyli w tym wieku, do którego zalecane jest wyłączne karmienie piersią, tylko 10% polskich dzieci jest tak karmionych.
Decyzja o zbyt szybkim odstawieniu dziecka od piersi wynika z trudności i problemów, z którymi styka się mama karmiąca
Powodów rezygnacji z karmienia naturalnego jest bardzo wiele (a na zdjęciu tylko niektóre z nich).
Właściwie można powiedzieć, że ile par mama-dziecko – to tyle powodów odstawienia dziecka od piersi.
Jednym z najczęstszych problemów z jakim stykają się mamy karmiące jest niepewność czy dziecko się najada oraz obawa o niedobór pokarmu oraz przekonanie, że mam za mało mleka.
Młode Mamy bardzo często obawiają się, że mają zbyt mało pokarmu, że dziecko się nie najada, że ich pokarm jest niewartościowy i nie zapewnia dziecku wszystkich wartości odżywczych. Często te wątpliwości potęgowane są przez objawy ze strony dziecka takie jak: płacz, niepokój, drażliwość, trudności z uspokojeniem, trudności z przystawianiem dziecka do piersi, zbyt krótkie ssanie z piersi lub wręcz przeciwnie – zbyt długie. Te wszystkie obserwacje, obawy i niepokoje są czasem tak duże, że mama decyduje się na podanie dziecku mleka modyfikowanego lub całkowite odstawienie od piersi.
Ale czy zawsze jest to konieczne?
Przede wszystkim należy pamiętać, że pokarm kobiecy jest najlepszym pokarmem dla dziecka i że zawsze jest wartościowy, nigdy nie zmienia się w wodę i w pełni pokrywa zapotrzebowanie dziecka na składniki odżywcze.
Po drugie warto zwrócić uwagę, że sam płacz dziecka nie jest czynnikiem decydującym i informującym o tym czy dziecko się najada albo czy jest wystarczająca ilość pokarmu lub jest go zbyt mało. Płacz dziecka może być spowodowany wieloma aspektami – od mokrej pieluszki, zbyt dusznego pokoju czy po drapiącą metkę w śpioszkach.
Ale co najważniejsze należy zaznaczyć, że niedobór pokarmu może być rzeczywisty lub pozorny.
I aby określić czy rzeczywiście mama ma za mało pokarmu konieczne jest przeanalizowanie wskaźników skutecznego karmienia piersią. Wyróżnia się dwa typy wskaźników: subiektywne i obiektywne.
Do subiektywnych zalicza się: poprawną technikę karmienia piersią, aktywne, miarowe ssanie z piersi, słyszalne połykanie przez 10 min lub dłużej oraz karmienie na żądanie – czyli przynajmniej 8 karmień na dobę, w tym 1-2 w nocy.
Natomiast obiektywne wskaźniki opierają się na pomiarze masy ciała dziecka, określaniu jej przyrostów, obserwacji ilości stolców oraz mikcji u dziecka.
Niektóre ze wskaźników skutecznego karmienia piersią mama karmiąca może przeanalizować lub zaobserwować sama. Niektóre może ocenić specjalista – doradca laktacyjny do którego warto zwrócić się o pomoc w pierwszej kolejności. Doradca laktacyjny porozmawia z mamą karmiącą, oceni technikę przystawiania dziecka do piersi, jeżeli będzie taka potrzeba zmodyfikuje ją oraz udzieli najlepszych rad.
Ponadto mama karmiąca, obawiająca się o ilość pokarmu, powinna przystawiać dziecko do piersi jak najczęściej bowiem to stymuluje laktację. Może również stymulować laktację za pomocą odciągania pokarmu – ale o tym też warto porozmawiać z doradcą laktacyjnym.
Często mamy karmiące obawiające się o ilość pokarmu sięgają po produkty wspomagające laktację – czyli tzw. galaktogogi. Na półkach aptecznych jest dość duży wybór takich produktów. Są to głównie herbatki, zawierające różne substancje roślinne takie jak: owoc anyżu, owoc kopru włoskiego, owoc kminku, owoc kozieradki, liście melisy, ziele pokrzywy, liście rutwicy lekarskiej, kwiatostan lipy, owoc dzikiej róży, owoc jabłka, owoc jeżyny czy owoc ostropestu.
Skuteczność herbatek laktacyjnych nie została w pełni potwierdzona a ich stosowanie opiera się na stosowaniu ludowym i tradycyjnym. Bezpieczeństwo tych produktów nie jest określone a co więcej dostępne są informacje wskazujące na niekorzystny wpływ tych produktów na zdrowie dziecka karmionego piersią. Alternatywą dla herbatek laktacyjnych może być słód jęczmienny standaryzowany na zawartość beta-glukanu, którego działanie galaktogenne zostało udokumentowane.
Temat galaktogogów jest bardzo obszerny a jednocześnie nie wszystkim znany. Szczególnie jeżeli chodzi o skuteczność i bezpieczeństwo stosowania surowców roślinnych w herbatkach laktacyjnych. Wiele osób błędnie uznaje, że jeżeli coś jest naturalnego – ziołowego – to na pewno jest bezpieczne. A tak nie zawsze jest. Dotyczy to szczególnie surowców roślinnych między innymi tych uznawanych za produkty wspomagające laktację.
Aby przybliżyć Wam temat galaktogogów zdecydowałam się na cykl publikacji –
„Galaktogogi – produkty wspomagające laktację – skuteczność i bezpieczeństwo”
w którym bardzo szczegółowo opiszę skuteczność i bezpieczeństwo stosowania związków i surowców roślinnych uznawanych za wspomagające/pobudzające laktację.
I tym oto właśnie wpisem rozpoczynam ten cykl.
Niedługo kolejny wpis o galaktogogach.
- Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Karmienie piersią w teorii i w praktyce. Kraków 2012
- Bazzano A.N., Hofer R., Thibeau S., Gillispie V.,Jacobs M., Katherine P., A Review of Herbal and Pharmaceutical Galactagogues for Breast-Feeding Ochsner Journal 2016,16, 511–524,
- Budzynska K., Gardner Z., Low Dog T., Gardiner P., Complementary, Holistic, and Integrative Medicine: Advice for Clinicians on Herbs and Breastfeeding Pediatrics in Review 2013, 34(8), 343-353
- Karmienie piersią w Polsce. Raport 2015, http://femaltiker.pl
- Nehring-Gugulska M et al., Stymulacja laktacji z wykorzystaniem słodu jęczmiennego a parametry wzrostowe dziecka w przypadku kryzysu laktacyjnego. Położna Nauka i Praktyka. 2015, 1(29), 34-39
- Penagos Tabares F., Juliana V. Bedoya Jaramillo, Zulma Tatiana Ruiz-Cortés,Pharmacological Overview of Galactogogues, Hindawi Publishing Corporation Veterinary Medicine International. 2014, Article ID 602894, 20 pages http://dx.doi.org/10.1155/2014/602894
- Rosti L, Nardini A, Bettinelli ME, Rosti D: Toxic effects of an herbal tea mixture in two newborns. Acta Pediatr 83:683, 1994.
- The Academy of Breastfeeding Medicine Protocol Committee ABM Clinical Protocol #9: Use of Galactogogues in Initiating or Augmenting the Rate of Maternal Milk Secretion (First Revision January 2011) BREASTFEEDING MEDICINE 2011, 6(1), DOI: 10.1089/bfm.2011.9998
- Wesołowska A., Serwatowska- Bargiel A., Lipska-Karpińska K., Kociszewska-Najman B., Pietrzak B., Wilkos E., Drozdowska-Szymczak A., Pawlik O., Balcerek K.,Wielgos M.,, Czajkowski K., Nikola Niewęgłowska N.,, Wietrak E., Karzel K.,, Borszewska – Kornacka M., Femaltikerinduces an increase of mother’s milk of preterm infants in a prolactin-independent manner. Breastfeeding Medicine. Mar 2016, 11(2): -A- 74-5.
- Zuppa A.A., Sindico P., Orchi C., Carducci C., Cardiello V., Romagnoli C., Catenazzi P., Safety and Efficacy of Galactogogues: Substances that Induce, Maintain and Increase Breast Milk Production J Pharm Pharmaceut Sci, 2010, 13(2) 162 – 174,