Cefadroksyl i karmienie piersią

Aktualizacja 18.11.2021

Cefadroksyl to substancja lecznicza zaliczana do antybiotyków β-laktamowych, cefalosporyn I generacji. Wykazuje działanie bakteriobójcze. Jest często przepisywanym antybiotykiem.

A jak wygląda bezpieczeństwo stosowania cefadroksylu w czasie laktacji?

Cefadroksyl i karmienie piersią:

Cefadroksyl zaliczany jest do kategorii L1- leków najbezpieczniejszych w czasie laktacji, kompatybilnych/zgodnych z karmieniem piersią (wg kategorii ryzyka laktacyjnego Hale’a). Do tej kategorii zaliczane są zaliczane są:

• substancje lecznicze, które były przyjmowane podczas laktacji przez dużą liczbę matek i nie zaobserwowano żadnego negatywnego ich wpływu na karmione piersią dzieci
• substancje lecznicze, dla których przeprowadzono badania kontrolowane wśród matek karmiących piersią, i dla których te badania wykazały brak ryzyka wpływu na zdrowie dziecka ani odległego działania szkodliwego
• substancje lecznicze, niedostępne drogą doustną dla dziecka

Wg najnowszego opracowania „Drugs in Pregnancy and Lactation” Prof. Briggs’a (z maja 2017 roku) cefadroksyl określany jest jako kompatybilny z karmieniem piersią. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze, które przenikają do mleka mamy w nieznacznych ilościach i/lub związki, których stosowanie w czasie laktacji nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią.

Cefadroksyl zaliczany jest do kategorii VERY LOW RISK wg portalu e-lactancia.org. Do tej kategorii zaliczane są substancje lecznicze określane jako kompatybilne z karmieniem piersią, których stosowanie nie stanowi ryzyka dla dziecka karmionego piersią i dla procesu laktacji. Przynależność substancji leczniczych do tej kategorii została określona na podstawie publikacji naukowych a stosowanie tych związków jest bezpieczne.

Według opracowania WHO dla cefadroksylu nie ma dostępnych danych. Niemniej jednak należy pamiętać, że opracowanie to powstało w 2002 roku i obecnie dostępne są dane na ten temat.

Amerykańska Akademia Pediatrii określa cefadroksyl jako kompatybilny z karmieniem piersią.

Cefadroksyl może przenikać do mleka mamy, niemniej jednak, jak wykazano w badaniach klinicznych ilości te są małe, w związku z czym nie mogą wywołać działań niepożądanych. Co prawda u niemowląt może dochodzić do zaburzeń flory jelitowej, wystąpienia wymiotów, biegunki czy wysypki. Niemniej jednak objawy te mają charakter raczej łagodny i nie ma potrzeby przerywania karmienia piersią czy całkowitego odstawiania dziecka od piersi.

Co istotne dotychczas nie zgłoszono i nie zarejestrowano działań niepożądanych u dziecka karmionego piersią, którego mama przyjmuje cefadroksyl.

O stopniu przenikania związku do mleka mamy, a dokładniej o tendencji do takiego przenikania świadczy współczynnik/parametr M/O. Współczynnik mleko/osocze to stosunek stężenia wolnej frakcji substancji leczniczej w mleku mamy do jej stężenia w surowicy. Wskaźnik ten daje informacje o zwiększonym lub zmniejszonym stężeniu substancji w mleku w porównaniu z osoczem/surowicą, pozwala tylko na oszacowanie tendencji do przenikania do mleka mamy. Uznaje się, że substancje lecznicze o wartości M/O większej niż 1-5 wykazują tendencję do przenikania do mleka mamy i osiągania tam większych niż we krwi mamy stężeń. Z kolei wartość M/O mniejsza niż 1 wskazuje, że substancja lecznicza w niewielkim stopniu przenika do mleka mamy. Dla cefadroksylu wskaźnik M/O wynosi 0,009-0,085 i świadczy o zmniejszonej tendencji do przenikania tej substancji do mleka mamy.

Co istotne jedną z wartości/danych, które bierze się pod uwagę oceniając bezpieczeństwo stosowania leków w czasie laktacji jest Relative Infant Dose – jest to wartość wyrażana w procentach i jest to ilość leku, jaką otrzymuje dziecko z mlekiem, w przeliczeniu na dawkę leku, jaką przyjmuje mama (w przeliczeniu na masę ciała). Uznaje się, że lek jest stosunkowo bezpieczny, jeżeli ta wartość jest mniejsza niż 10% – im mniejsza tym lek jest bezpieczniejszy. Dla cefadroksylu wartość RID=0,8-1,3%.

W przypadku przyjmowania cefadroksylu w czasie laktacji (tak jak i innych leków), należy bacznie obserwować dziecko i w przypadku zaobserwowania u dziecka wymiotów, biegunki, wysypki czy zmian w dotychczasowym zachowaniu należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym i/lub pediatrą.

Zawsze przyjmując jakikolwiek lek w czasie laktacji należy synchronizować jego przyjmowanie z przystawianiem dziecka do piersi. Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu piersią, przed najdłuższą przerwą w karmieniu (nocną lub popołudniową). Przyjmuje się, że najwięcej substancji leczniczej przenika do mleka mamy, kiedy w jej krwi substancja lecznicza uzyskuje stężenie maksymalne – tzw T_MAX/C_MAX – i przez ten czas należy ogrnaiczyć przystawianie dziecka do piersi.

Część autorów uważa, że przy lekach zaliczanych do kategorii L1 nie ma konieczności bezwzględnego przestrzegania synchronizacji przyjmowania leku z karmieniem piersią. Niemniej jednaj ja zawsze, jeżeli jest taka możliwość, zalecam zachowanie odstępu.

W przypadku cefadroksylu należy wstrzymać się z przystawianiem dziecka do piersi ok 1,5h od przyjęcia leku.

Podsumowując – stosowanie cefadroksylu w czasie laktacji jest możliwe i jest bezpieczne po konsultacji z lekarzem, w rekomendowanych dawkach i przy zachowaniu odpowiednich środków ostrożności.

O stosowaniu cefadroksylu w czasie laktacji i o jednoczesnym kontynuowaniu karmienia piersią powinien zadecydować lekarz prowadzący!

1. Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2021
2. Medications and Mothers’ Milk, T.W. Hale, H.E. Rowe, Springer Co. 2019
3. Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Wolters Kluwer, 2017
4. Drugs in Pregnancy and Lactation, G. G. Briggs, Lippincott Williams and Wilkins, 2014
5. Drugs During Pregnancy and Lactation, C. Schaefer et al., Academic Press Inc, 2014
6. Leki w ciąży i laktacji, Frieske K. Et al., MedPharm Polska, 2014
7. The Transfer of Drugs and Other Chemicals Into Human Milk, AAP, Committee on Drugs, Pediatrics 2001, 108(3), 776-789
8. Karmienie piersią w teorii i praktyce. Nehring-Gugulska M., Żukowska-Rubik M., Pietkiewicz A., Medycyna Praktyczna, Kraków 2012
9. Breastfeeding and maternal medication. Recommendations for Drugs in the Eleventh WHO Model List of Essential Drugs, World Health Organizations, Genewa, 2002 http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/62435/1/55732.pdf
10. Baza LactMed https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search2/f?./temp/~Z03f5h:4
11. Baza e-lactancia http://www.e-lactancia.org/breastfeeding/cefadroxil/product/